Sau một loạt giải pháp đúng và trúng của NHNN, thị trường vàng và ngoại tệ đã đi vào ổn định. Theo các chuyên gia kinh tế, điều này không chỉ hỗ trợ tích cực cho cuộc chiến chống lạm phát hiện tại mà về lâu dài còn có tác dụng tích cực đối với nền kinh tế, cũng như xóa bỏ dần tình trạng vàng hóa, đôla hóa nền kinh tế.
Cơ hội tăng dự trữ ngoại hối quốc gia
Đánh giá về diễn biến thị trường ngoại hối thời gian gần đây, PGS.TS Trần Hoàng Ngân, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế TPHCM, cho rằng bằng những quyết sách đúng và trúng, NHNN đã đưa thị trường ngoại tệ, vàng vào quy củ, giá USD đến nay đã ổn định và đi xuống. Minh chứng rõ nét là tỷ giá bình quân liên ngân hàng liên tục giảm, hiện đứng ở mức 20.673 đồng/USD.
 |
| Thị trường vàng, ngoại tệ đang dần đi vào ổn định. (Ảnh: internet) |
Tính chung, từ đầu tháng 5 đến nay, tỷ giá bình quân liên ngân hàng đã giảm 30 đồng/USD. Theo TS. Trần Hoàng Ngân, trong bối cảnh chi phí nguyên vật liệu, đặc biệt là xăng dầu trên thị trường thế giới đang có xu hướng tăng cao, nếu tỷ giá không ổn định, rất có thể lạm phát sẽ bùng nổ giống như thời kỳ năm 2008 (lạm phát lên đến 22%, có lúc đến 26%/năm). Hiện, kiềm chế lạm phát vẫn là mục tiêu hàng đầu của Chính phủ. Vì vậy, ổn định tỷ giá có ý nghĩa vô cùng quan trọng.
Giá mua bán ngoại tệ của các NHTM cũng chuyển biến tích cực. Khác với giai đoạn trước đây, giá mua - bán ngoại tệ đều được niêm yết ở cùng một mức kịch trần biên độ, thì thời gian gần đây, các NHTM đều niêm yết giá mua - bán ngoại tệ dưới trần biên độ và chênh lệch giá mua và giá bán lên tới 100 đồng/USD.
Mặc dù, từ đầu tuần đến nay các NHTM đã nâng mạnh giá mua USD, song vẫn dưới trần cho phép. Cụ thể ngày 19/5, Vietcombank công bố tỷ giá USD tăng 50 đồng cả hai chiều mua vào - bán ra so với hôm trước lên mức 20.700 - 20.800 đồng/USD, song vẫn thấp hơn trần tỷ giá tới 80 đồng/USD. Ngân hàng BIDV cũng tăng giá USD mua vào 130 đồng, bán ra lên 50 đồng niêm yết ở mức 20.710-20.850 đồng/USD.
Theo một lãnh đạo DongABank, giá USD biến động theo xu hướng tăng do NHNN tăng cường mua vào USD. Với xu hướng tỷ giá hiện tại nhiều chuyên gia cho rằng đây là cơ hội để NHNN tiếp tục tăng mua USD để tăng dự trữ ngoại hối quốc gia mà không sợ tác động nhiều đến lạm phát. Bởi 4 tháng đầu năm, tổng phương tiện thanh toán chỉ tăng 0,98% - rất thấp so với mục tiêu đề ra năm nay là 15-16%.
Tín dụng ngoại tệ giảm mạnh
Theo thống kê mới đây của NHNN, lãi suất huy động USD giảm khoảng 2%/năm so với cuối tháng -/2011. Hiện tại, lãi suất huy động USD bình quân là 2,66%/năm, lãi suất cho vay USD bình quân khoảng 6,83%/năm. Tín dụng ngoại tệ cũng có dấu hiệu chững lại sau quyết định thu hẹp đối tượng được vay ngoại tệ của NHNN, đặc biệt, các đối tượng được vay ngoại tệ phải chứng minh được nguồn ngoại tệ trả nợ (Thông tư 07/2010/TT-NHNN). Cụ thể, tín dụng đối với nền kinh tế đến 21/4 chỉ tăng khoảng 0,11% so với tháng trước, trong đó tín dụng bằng VND tăng 0,14%, còn tín dụng ngoại tệ chỉ tăng 0,02%.
Tuy nhiên, theo một lãnh đạo NHNN, không phải đợi Thông tư 07 ra đời, mà ngay từ đầu năm, các NHTM cũng đã hạn chế cho vay ngoại tệ phần để đảm bảo tăng trưởng tín dụng không quá 20% trong năm nay; phần do từ đầu năm đến nay tăng trưởng huy động ngoại tệ của ngân hàng tăng không nhiều.
Thế nhưng, theo phản ánh của nhiều NHTM, hiện nay nhu cầu vay USD của doanh nghiệp lớn vì vay tiền đồng lãi suất vẫn còn quá cao. Song do các NHTM không huy động được USD để cho vay. Bên cạnh đó, theo các ngân hàng, có khả năng việc sử dụng các hợp đồng phái sinh như forward, option giữa tiền đồng với USD sẽ được các doanh nghiệp để mắt hơn trong thời gian tới vì đây có thể coi là cam kết bán USD của một NHTM cho doanh nghiệp vay ngoại tệ.
Dự báo trong ngắn hạn giá USD sẽ tiếp tục giảm nên một số ngân hàng đã bán USD ra (âm trạng thái) để lấy vốn tiền đồng cho doanh nghiệp vay tiền đồng với lãi suất không quá cao mà doanh nghiệp có thể chấp nhận được. Nhưng nghiệp vụ này chỉ được một số ngân hàng có thế mạnh về kinh doanh ngoại tệ mới dám thực hiện vì rủi ro về tỷ giá có thể xảy ra nếu thị trường biến động.
Khuyến khích dân bán vàng
Không chỉ thị trường ngoại tệ, thị trường vàng thời gian gần đây cũng đã ổn định trở lại, không còn xảy ra những "cơn sóng lớn" mỗi khi giá vàng thế giới biến động như trước đây. Có được thành công này cũng nhờ những giải pháp can thiệp, quản lý hữu hiệu của NHNN. Đặc biệt quy định dừng huy động và cho vay vàng đã khiến sức hấp dẫn của vàng giảm hẳn, đưa giá vàng quay về đúng giá trị thực của nó, tình trạng đầu cơ buôn lậu vàng nhờ thế cũng được hạn chế tối đa.
Theo đó kể từ 1-5, các TCTD phải dừng hẳn hoạt động cho vay vàng cũng như chuyển đổi vốn vàng thành tiền. Tuy nhiên, các TCTD cũng đã lường trước được việc này nên đã có sự chuẩn bị trước. Thống kê của NHNN cho biết, tính đến 31/3, số dư chuyển đổi vốn huy động bằng vàng thành tiền đã giảm 14,7%. Đối với số vốn bằng vàng đã chuyển đổi thành tiền, NHNN cũng cho thời hạn phải tất toán chậm nhất là đến 30-6-2011 để tránh thiệt hại cho các TCTD.
Mặc dù, NHNN vẫn cho phép các TCTD được phát hành chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn bằng vằng để đáp ứng nhu cầu chi trả, song hiện nhiều ngân hàng đã ngưng huy động vàng. Một số ngân hàng vẫn còn huy động song lãi suất rất thấp. Bà Nguyễn Thị Kim Xuyến - Phó tổng giám đốc NHTMCP Đông Á (DongABank) cho biết, mặc dù DongABank vẫn tiếp tục huy động vàng nhưng với lãi suất rất thấp. Từ ngày 4-5, DongABank đã giảm lãi suất huy động vàng xuống còn từ 0,2%-0,4%/năm và khách hàng không được rút trước hạn. Theo bà Xuyến số lượng vàng huy động được với lãi suất không đáng kể cũng có thể giúp đảm bảo về thanh khoản cho ngân hàng.
Trước việc lãi suất huy động vàng xuống thấp, đã có một số lượng người bán vàng trong tài khoản cho ngân hàng để chuyển sang tiền đồng. Đón đầu xu hướng này, các NHTM như Eximbank, VietABank đã đưa ra chính sách mua vàng giá cao hơn giá niêm yết từ 0,15-0,40% nếu khách hàng bán vàng gửi tiết kiệm tại ngân hàng. Đặc biệt, ngày 18/5 mới đây Eximbank cho biết nâng mức giá mua vàng của chương trình "ưu đãi bán vàng lấy tiền đồng" lên 100.000 đồng/lượng so với giá tại thời điểm niêm yết.
Theo các chuyên gia kinh tế, những chuyển động tích cực trên thị trường vàng và ngoại tệ cho thấy vị thế của VND đã được nâng lên. Việc người dân chuyển sang nắm giữ VNĐ sẽ góp phần cải thiện thanh khoản cho hệ thống ngân hàng, mặt bằng lãi suất nhờ vậy kỳ vọng sẽ hạ nhiệt trong thời gian tới. Quan trọng hơn, dòng vốn không còn "nằm chết" cùng với vàng và ngoại tệ, mà sẽ được khởi thông phục vụ cho sản xuất kinh doanh.
