Còn cửa kinh doanh vàng, ngoại tệ

Từ đầu năm 2011 NHNN triển khai một loạt giải pháp kiểm soát chặt chẽ thị trường vàng và ngoại hối, theo đó hạn chế và tiến đến chấm dứt hẳn huy động và cho vay vàng, ngoại tệ. Điều này tất yếu làm hẹp cơ hội kiếm lợi nhuận của các NHTM đối với 2 lĩnh vực vàng và ngoại tệ. Tuy nhiên, do nguồn thu lợi nhuận từ tín dụng sụt giảm mạnh, đến nay nhiều NH vẫn tìm cửa kiếm lợi nhuận từ mảng kinh doanh vàng và ngoại tệ.

Từ đầu năm 2011 NHNN triển khai một loạt giải pháp kiểm soát chặt chẽ thị trường vàng và ngoại hối, theo đó hạn chế và tiến đến chấm dứt hẳn huy động và cho vay vàng, ngoại tệ. Điều này tất yếu làm hẹp cơ hội kiếm lợi nhuận của các NHTM đối với 2 lĩnh vực vàng và ngoại tệ. Tuy nhiên, do nguồn thu lợi nhuận từ tín dụng sụt giảm mạnh, đến nay nhiều NH vẫn tìm cửa kiếm lợi nhuận từ mảng kinh doanh vàng và ngoại tệ.

Vàng: kiếm lợi từ chênh lệch giá

Trong vài tuần qua giá vàng trong nước tăng mạnh theo giá thế giới, có lúc vượt mức 38 triệu đồng/lượng; trong khi đó giá USD lại giảm nhanh. Mặc dù giá vàng bám sát diễn biến giá thế giới nhưng giao dịch ảm đạm do NHNN áp dụng chế tài cấm huy động và cho vay vàng, dẫn đến giá vàng trong nước thường xuyên thấp hơn giá thế giới 300.000-500.000 đồng/lượng. Lý giải về sự chênh lệch này, một chuyên gia cho rằng do giá vàng trong nước không liên thông với giá thế giới, do sự mất cân đối về cung-cầu của thị trường vàng trong nước (lúc thiếu cung thừa cầu, lúc thừa cung thiếu cầu). Để xóa bỏ tình trạng này, các cơ quan chức năng phải khơi thông dòng chảy của vàng.

Huy động vốn VNĐ từ dân cư lãi suất cao nhưng mua trái phiếu chính phủ lãi suất thấp chắc chắn ảnh hưởng không ít đến lợi nhuận NH. Trong khi các nguồn thu từ dịch vụ thanh toán qua thẻ ATM năm nay sẽ chưa đem lại lợi nhuận đáng kể, nên hoạt động kinh doanh ngoại hối sẽ tiếp tục là mảng kinh doanh được các NHTM đẩy mạnh, đặc biệt đối với các NHTM có thế mạnh tài trợ xuất nhập khẩu.

TS. Lê Xuân Nghĩa, Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia

Tuy nhiên, khi giá vàng trong nước thấp hơn giá thế giới là cơ hội kiếm lợi nhuận của các NHTM. Không còn huy động và cho vay vàng do bị cấm, một số NHTM lớn thông qua công ty con của mình là công ty vàng bạc đá quý (với NHTM nhỏ trực tiếp thực hiện) xuất khẩu vàng khi giá vàng trong nước thấp hơn giá thế giới. Hiện nay, theo quy định xuất khẩu vàng nữ trang 9999 chịu thuế 10% nên nhiều NHTM lách bằng cách chế tác vàng nữ trang hàm lượng thấp để hưởng thuế thấp.

Chỉ cần giá vàng trong nước thấp hơn giá thế giới 300.000 đồng/lượng, trừ hết chi phí các NHTM xuất khẩu vàng vẫn lời ít nhất 100.000 đồng/lượng. Theo ông Phan Thanh Hải, Trưởng phòng kinh doanh ngoại hối GiaDinhBank, chính hoạt động xuất khẩu vàng diễn ra mạnh đã góp phần làm giá USD trong nước gần đây giảm nhanh (do xuất khẩu vàng các doanh nghiệp, NHTM thu được nguồn USD về). Đồng thời đây cũng là lý do khiến giá vàng trong nước tăng. Nhiều nhận định nếu hoạt động xuất khẩu vàng tiếp diễn mạnh, vàng vật chất trong nước sẽ khan nguồn, giá vàng sẽ khó xuống khi giá vàng thế giới hạ nhiệt.  

Thời điểm này, NHNN chỉ cho phép các NHTM được huy động vàng bằng chứng chỉ vàng để giải quyết thanh khoản trong tín dụng vàng trước đây. Hiện nay đã có nhiều NHTM ngưng huy động vàng, chỉ triển khai dịch vụ giữ hộ vàng. Tuy nhiên, vẫn còn một số NHTM huy động vàng với lãi suất rất cao. Đơn cử, từ 17-5 đến 14-6, VietNamTinNghia NH phát hành chứng chỉ tiền gửi bằng vàng với mức lãi suất lên tới 2,3%/năm (được coi là cao nhất hiện nay), áp dụng với kỳ hạn 9 tháng và 364 ngày. Hai kỳ hạn 3 tháng và 6 tháng hưởng mức lãi suất 2,2%/năm, đồng thời khách hàng không phải đóng thuế thu nhập cá nhân khi hưởng lãi suất; đặc biệt mệnh giá tối thiểu của chứng chỉ là 1 chỉ vàng SJC.

Trước đó, nhiều NH cũng tung ra các đợt phát hành chứng chỉ tiền gửi bằng vàng với lãi suất khá cao. Tại SouthernBank, chứng chỉ vàng gửi các kỳ hạn càng dài lãi suất càng lớn. Cụ thể, lãi suất cao nhất là kỳ hạn 6 tháng với 1,5%/năm, các kỳ hạn 3, 4, 5 tháng 1,3%/năm. Kỳ hạn ngắn 1 và 2 tháng lãi suất lần lượt 1%/năm và 1,2%/năm. Ngoài ra, NH này còn khuyến mại 0,2%/năm cho những khách hàng trên 50 tuổi. Việc phát hành chứng chỉ tiền gửi bằng vàng lãi suất cao được lý giải giúp các NHTM giải quyết thanh khoản trong ngắn hạn. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng đây là một cách lách Thông tư 11 và có thể làm tái diễn tình trạng đầu cơ, tích trữ vàng. Các NHTM có đầu ra từ xuất khẩu vàng có thể ứng vàng từ huy động của dân xuất trước, sau đó mua vào bù lại.

USD: giá chạy còn cửa kiếm lợi

Ngày 8-6, các NHTM bất ngờ tăng giá USD sau một thời gian giảm mạnh. Vietcombank báo giá niêm yết USD mua vào 20.550 đồng/USD, tăng tiếp 10 đồng so với ngày trước đó. Giá bán tăng mạnh hơn, tăng 60 đồng, lên mức 20.700 đồng/USD. Tại Eximbank, niêm yết giá giao dịch trong khoảng 20.470-20.580 đồng/USD. Mặc dù niêm yết giá cao để đẩy mạnh mua vào USD nhưng diễn biến thị trường cho thấy lượng cung ngoại tệ đang dồi dào, còn lượng cầu ổn định. Các NHTM tiếp tục mua ròng ngoại tệ từ khách hàng và NHNN cũng đã mua ròng  USD từ đầu năm đến nay.

Những giải pháp kiểm soát chặt thị trường vàng và ngoại hối làm hẹp cơ hội kiếm lợi nhuận của nhiều NH. Ảnh: LÃ ANH

Những giải pháp kiểm soát chặt thị trường vàng
và ngoại hối làm hẹp cơ hội kiếm lợi nhuận của nhiều NH. Ảnh: LÃ ANH

Nhiều ý kiến cho rằng kinh doanh ngoại hối năm nay khó khăn không kém kinh doanh vàng do giá USD từ đầu năm đến nay ít biến động. Tuy nhiên, chỉ cần giá USD có “chạy” là NHTM có thể kinh doanh được thông qua hình thức tự doanh, mua bán và làm trung gian mua bán USD cho doanh nghiệp. Nguồn USD chảy về, đầu mối thu gom cuối cùng là NHNN, các NHTM chỉ cần canh giá mua hợp lý để bảo đảm bán cho NHNN có lời. “Hiện nay, NHNN mua ngoại tệ cũng cân nhắc vì nếu mua nhiều quá sẽ đẩy lượng tiền đồng ra ngoài. Ngoài ra, chắc chắn NHNN cũng sẽ không để tỷ giá USD quá thấp dưới 20.500 đồng, vì nếu giá USD thấp doanh nghiệp xuất khẩu không có lợi mà chỉ có nhập khẩu hưởng lợi. Do vậy, khi giá USD thị trường gần rớt xuống mức 20.500 đồng, các NHTM tăng cường mua USD vào”- một phó tổng giám đốc của Eximbank nói.

Thực tế, năm nay khi cửa cho vay bị siết chặt, nhiều NHTM thừa nhận tín dụng tiền đồng đến cuối tháng 5 đã sụt giảm mạnh. Nguồn thu lợi nhuận từ tín dụng èo uột. Hầu hết NHTM đều trông mong vào tăng nguồn thu từ dịch vụ, nhất là dịch vụ kinh doanh ngoại hối. Bởi lẽ các hoạt động đầu tư vào trái phiếu chính phủ hay chứng khoán không khả thi trong bối cảnh lãi suất thị trường tăng cao như hiện nay. Tuy nhiên lãi suất trái phiếu chính phủ đang có xu hướng giảm nhanh. Ngày 7-6 NH Phát triển Việt Nam (VDB) chào bán thành công 600 tỷ đồng trái phiếu chính phủ với lãi suất 12,2%/năm kỳ hạn 10 năm. Phiên trước đó lãi suất 13%/năm.

Các tin khác