Thấy gì sau những trận lũ kinh hoàng ở Trung Quốc?

(ĐTTCO) - Những cái chết ở Hà Nam cho thấy những thiếu sót của cả hệ thống ở Trung Quốc.
Xe ô tô bị nước lũ chất đống sau trận mưa tương đương 8 tháng đổ xuống trong 24 giờ ở Trịnh Châu © AFP qua Getty Images
Xe ô tô bị nước lũ chất đống sau trận mưa tương đương 8 tháng đổ xuống trong 24 giờ ở Trịnh Châu © AFP qua Getty Images

Những gia đình tang thương và các nhà bình luận trực tuyến đang chỉ trích chính quyền địa phương ở Trịnh Châu, thủ phủ của Hà Nam, Trung Quốc vì đã không ngăn nước tràn vào các đường tàu điện ngầm và làm ngập các toa tàu. Số người chết được xác nhận là 99 người vào thứ Năm 29/7.

Như thường lệ, các nhà chức trách đã nhanh chóng đổ lỗi cho "Trời", gọi trận mưa tương đương 8 tháng vào ngày 20/7 ở Trịnh Châu là "5.000 năm mới có một lần".

Nhưng theo một học giả ở Trịnh Châu, sở dĩ thảm họa thiên nhiên trở nên tàn khốc như vừa qua chính bởi "một thảm họa có hệ thống" của con người.

“Thiên tai là yếu tố bên ngoài nhưng thảm họa do con người gây ra là yếu tố bên trong,” vị học giả viết. “Như vậy, chúng ta phải điều tra hợp pháp các chính trị gia cấp cao của thành phố Trịnh Châu về tội vô trách nhiệm.”

Thiên tai khắc nghiệt hơn

Nhà nước Trung Quốc tự hào về việc dẫn đầu các hoạt động cứu hộ nhanh chóng và có năng lực sau các thảm họa thiên nhiên, cũng như các biện pháp kỷ luật nghiêm khắc đối với các quan chức bị coi là có trách nhiệm trong việc ngăn chặn thiệt hại.

Bắc Kinh đã ca ngợi thành công của mình trong việc tiêu diệt phần lớn coronavirus, bất chấp những bước đầu sai lầm trong ứng phó với đợt bùng phát. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã chỉ ra việc xét nghiệm hàng loạt, khóa chặt cửa và truy vết tiếp xúc nhanh chóng là “lợi thế đáng chú ý” của sự lãnh đạo của đảng và hệ thống chính trị của đất nước.

Các nhà lãnh đạo cao nhất của đảng thường lao ra tiền tuyến để chỉ đạo các phản ứng khẩn cấp. Nhưng mãi đến sáng thứ Tư 28/7, ông Tập mới cử quân đội đến và ra lệnh cho các quan chức phụ trách chống lũ lụt.

Ủy ban Bảo tồn sông Hoàng Hà, bộ phận có trụ sở chính ở Trịnh Châu chịu trách nhiệm quản lý lũ lụt theo mùa dọc theo con sông dài thứ hai của Trung Quốc, đã xây dựng một hệ thống công nghệ cao để kiểm soát lũ lụt. Nhưng nó không được thiết kế để đối phó với lũ quét do mưa dữ dội, theo Scott Moore, một chuyên gia về chính sách quản lý nước của Trung Quốc tại Đại học Pennsylvania.

Ông nói: “Có sự không khớp giữa lũ lụt thường thấy trong lịch sử và lũ lụt hiện nay do nóng lên toàn cầu, nhiều khả năng là do các hiện tượng khí tượng bất thường gây ra”.

Phản ứng dữ dội

Chiến lược kiểm soát lũ lụt của Bắc Kinh cũng bao gồm việc kiểm soát chặt chẽ các cuộc thảo luận trực tuyến và đưa tin về các sự kiện trên phương tiện truyền thông. Cả phóng viên nước ngoài và các nhà báo địa phương của Trung Quốc đều cho biết đã bị quấy rối khi cố gắng đưa tin về những cái chết trong đường hầm Jingguang ở Trịnh Châu, nơi hàng chục chiếc ô tô bị mắc kẹt.

Các quan chức địa phương đã được hướng dẫn tiến hành các chuyến thăm tận nơi đến các doanh nghiệp địa phương để cảnh báo không nên trả lời phỏng vấn các phương tiện truyền thông nước ngoài, theo một bản ghi nhớ nội bộ được China Digital Times, một nhóm theo dõi các chỉ thị kiểm duyệt và thảo luận trực tuyến tại Đại học California, đưa tin.

Các quan chức cũng dựng một hàng rào màu vàng xung quanh những bông hoa đặt ở lối vào ga tàu điện ngầm Shakoulu, nơi nước đã tràn qua một bức tường và khoảng 500 hành khách bị mắc kẹt trong các toa tàu điện ngầm ngập nước và ít nhất 14 người thiệt mạng.

Sau khi xuất hiện phản đối kịch liệt trực tuyến, các rào cản đã được dỡ bỏ trong vòng một ngày và đường phố nhanh chóng được bao phủ bởi hàng trăm bó hoa.

Các tin khác