Cuba hợp nhất tiền kép

Ngày 22-10 Cuba tuyên bố sẽ hợp nhất hệ thống tiền kép  như một nỗ lực cải tổ kinh tế mới nhất. Động thái này được đánh giá tích cực, nhưng vẫn đi kèm với những lo ngại.

Ngày 22-10 Cuba tuyên bố sẽ hợp nhất hệ thống tiền kép  như một nỗ lực cải tổ kinh tế mới nhất. Động thái này được đánh giá tích cực, nhưng vẫn đi kèm với những lo ngại.

Cho đến nay, Cuba là nước duy nhất trên thế giới sử dụng 2 hệ thống tiền tệ cùng lúc. Từ năm 1994, hầu hết người dân trong nước dùng đồng peso nội địa (CUP) có giá 24 peso ăn 1USD để mua sắm, tiêu dùng, trong khi du khách và những người làm trong ngành du lịch có thể dùng đồng peso chuyển đổi (CUC) neo giá vào đồng USD với tỷ giá 1-1.

Hệ thống tiền kép này ra đời sau khi Liên Xô sụp đổ, khiến đảo quốc này bị mất hàng tỷ USD mậu dịch và trợ cấp, buộc Havana phải mở cửa nền kinh tế cho du lịch. Theo đó, du khách người Canada hay châu Âu có thể dùng đồng CUC để chi tiêu tại các cửa hàng CUC của chính phủ, chỉ phục vụ khách nước ngoài, trong khi người dân Cuba vẫn tiếp tục sử dụng đồng CUP giá trị thấp hơn.

“Hệ thống này làm trầm trọng thêm việc tạo ra 2 tầng lớp rõ rệt trong xã hội Cuba, giữa những người có thể tiếp cận ngành du lịch, các lĩnh vực ngoại thương và những người làm việc trong nền kinh tế địa phương. Điều này rõ ràng mâu thuẫn trong một nước xã hội chủ nghĩa như Cuba, nơi luôn đề cao bình đẳng xã hội” - BBC nhận xét.

Thực tế, khoảng cách giữa những người có thể kiếm tiền CUC và CUP đang khiến ngày càng nhiều người Cuba nhảy sang các lĩnh vực tư để cải thiện đời sống. Ước tính hiện có khoảng 430.000 người dân Cuba đang làm việc trong lĩnh vực tư, chủ yếu là chủ khách sạn nhỏ, tiệm làm đẹp và tài xế taxi. Trong khi một bác sĩ làm việc trong bệnh viện chỉ được trả lương 500CUP (455.430 đồng) mỗi tháng, một thợ máy tự mở tiệm ở nhà có thể kiếm 400CUC (9.600CUP - 8,4 triệu đồng)/tháng.

Một người bán hoa quả đang cầm 2 tờ CUC (phải) và 3 tờ CUP.

Một người bán hoa quả đang cầm 2 tờ CUC (phải) và 3 tờ CUP.

Trong bài phát biểu trước Quốc hội hồi tháng 7 vừa qua, Chủ tịch Raul Castro đã lên tiếng chỉ trích hệ thống này đang làm quặt quẹo nền kinh tế xã hội chủ nghĩa của đảo quốc này và cần phải bị loại bỏ. Ông Raul coi việc thống nhất hệ thống tiền tệ kép của nước này là một nhiệm vụ trọng tâm trong cải tổ kinh tế.

2 tháng sau bài phát biểu đầy thuyết phục của ông Raul, ngày 22-10, tờ Granma thuộc Đảng Cộng sản Cuba cho biết Hội đồng Bộ trưởng nước này đã thông qua kế hoạch thực thi các biện pháp dẫn tới hợp nhất hóa giữa đồng CUP và đồng CUC.

“Hợp nhất là bắt buộc để tái lập giá trị đồng CUP và vai trò tiền tệ của nó như một đơn vị kế toán, phương tiện thanh toán và tiết kiệm” - tờ Granma trích tuyên bố của Hội đồng Bộ trưởng. Hội đồng không tiết lộ chi tiết kế hoạch hợp nhất, cũng như thời gian biểu cho quá trình chuyển đổi, nhưng hãng tin Reuters trích lời các nhà kinh tế Cuba nói quá trình này có thể mất 18 tháng.

Trước đó, vào đầu tháng 10, một cựu kinh tế gia của Ngân hàng Trung ương Cuba là Pavel Vidal nói với hãng tin AP rằng nhà chức trách Cuba sẽ thí điểm chuyển đổi trước trên các doanh nghiệp nhà nước, với tỷ lệ quy đổi CUP và CUC là 10-1. Các doanh nghiệp thực hiện thí điểm nằm trong các khu vực chủ chốt như ngành mía đường, khách sạn và các hợp tác xã phi nông nghiệp.

Việc cải tổ hệ thống tiền tệ kép hiện nay có nguy cơ làm leo thang lạm phát và tạo ra những người thắng-kẻ thua mới tại Cuba, những vấn đề luôn được coi là nguy hiểm tại một đất nước chủ trương đảm bảo mục tiêu bình quân chủ nghĩa. Cuba cũng buộc phải thay đổi những điều luật để loại bỏ những khoản trợ cấp khổng lồ dành cho các doanh nghiệp quốc doanh trong bối cảnh tiền mặt đang rất khan hiếm. 

Các tin khác