Khi mặt bằng lãi suất huy động được thiết lập lại trật tự ở trần 14%/năm, lãi suất không còn là một yếu tố quan trọng khi khách hàng cân nhắc chọn NH gửi tiền. Điều này dẫn đến sự chuyển dịch tiền gửi.
Người cười, kẻ khóc
Việc NHNN xử lý mạnh tay 2 NH đầu tiên xé rào lãi suất huy động (DongABank và Agribank) đã đánh động đến thị trường tiền gửi NH. Các NHTM nhỏ trước đây vốn bạo tay chi ngoài lãi suất, bây giờ cũng đã “co thủ”, từ chối trả lãi cao dù món tiền gửi lên đến vài tỷ đồng.
Ở các nước trên thế giới, tiền gửi thanh toán, hoặc tiết kiệm 1 ngày thường không tính lãi suất, vì dòng vốn này dịch chuyển nhanh và biến động. Thậm chí, các NH nước ngoài còn tính phí đối với những khoản tiền gửi ngắn hạn 1-2 ngày. Việc các NHTM trong nước đẩy lãi suất ngắn hạn 1 ngày lên đụng trần lãi suất sẽ tiềm ẩn rủi ro làm trầm trọng hơn tình trạng mất cân đối giữa cơ cấu huy động vốn và cho vay của các NHTM đã có trước đó. Đặc biệt, hình thành tâm lý khách hàng thích gửi kỳ hạn ngắn thay vì gửi dài hạn khó chủ động trong sử dụng vốn. TS. LÊ XUÂN NGHĨA, |
Câu chuyện NH bẫy nhau để tố vượt trần lãi suất huy động cho thấy “mặt trận” huy động vốn của hệ thống NHTM đang trở nên quyết liệt hơn. Một số NHTM, nhất là NH lớn, hả hê cho biết sau khi giảm lãi suất về 14%/năm từ ngày 8-9 lượng tiền gửi vẫn tăng. Cuối tuần qua, ông Phạm Huy Hùng, Chủ tịch HĐQT VietinBank, tự tin cho biết với trần lãi suất huy động hiện nay, vốn tiền gửi vẫn đổ vào NH này.
Tuy nhiên, bên cạnh một số ít NH tỏ ra lạc quan với tình hình huy động vốn, nhiều NHTM đang phải đối mặt với tình trạng chuyển dịch tiền gửi. Lãnh đạo VIB cho biết từ khi thực hiện Chỉ thị 02 đến nay, lượng tiền gửi đã chảy ra khỏi NH cả 1.000 tỷ đồng, một số NHTMCP nhỏ ở TPHCM cũng thừa nhận lượng vốn huy động giảm đến vài trăm tỷ đồng trong tuần vừa rồi.
Ông Trần Phương Bình, Tổng giám đốc DongABank, cho biết sau khi giảm lãi suất xuống 14%/năm từ ngày 8-9 đến nay bình quân một ngày sụt giảm hơn 20 tỷ đồng vốn huy động. Theo ông Bình, tâm lý của người dân thấy lãi suất giảm thì rút tiền đi mua vàng, USD. Nhất là cuối tuần qua khi giá vàng giảm mạnh, người dân xếp hàng mua vàng, cũng ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động huy động vốn của các NHTM.
Theo các chuyên gia, với tình hình biên độ lãi suất thu hẹp như thời điểm này, các NHTM sẽ phải dự trữ thanh khoản nhiều hơn để tính đến trường hợp khách hàng sẽ chú ý đến chuyển vốn sang các kênh đầu tư khác như bất động sản, vàng, chứng khoán…, nhất là khi các kênh này có sự biến động về giá.
Tiềm ẩn rủi ro mới
Theo một chuyên gia NH, khi lãi suất được đưa về một mẫu số chung, nhiều người kỳ vọng các NHTM sẽ có một sân chơi công bằng, lành mạnh. Bởi việc khống chế lãi suất trần sẽ ngăn ngừa được những nguy cơ rủi ro cho toàn hệ thống khi các NH không còn phải chạy đua lãi suất để giữ chân khách hàng lớn. Chính lúc này, chất lượng dịch vụ sẽ trở thành yếu tố then chốt trong việc thu hút khách hàng.
Tuy nhiên, theo TS. Lê Thẩm Dương (Trường Đại học NH TPHCM), trong điều kiện hiện nay, chắc chắn các NHTM nhỏ sẽ gặp khó khăn trong huy động tiền gửi, vì về mặt tâm lý, khi lãi suất ở các nơi bằng nhau, khách hàng sẽ chọn những NH lớn để gửi tiền. Chính vì vậy, sẽ diễn ra cuộc cạnh tranh gay gắt giữa các NH, áp lực trước hết sẽ đặt lên vai lãnh đạo các chi nhánh, phòng giao dịch.
 |
Hiện tượng dịch chuyển dòng vốn từ NH nhỏ sang NH lớn đang xảy ra. Ảnh: LÃ ANH |
Trước tình trạng này, nhiều NHTM đã yêu cầu các chi nhánh báo cáo liên tục diễn biến về vốn và yêu cầu các nhân viên báo cáo khi có người rút vốn trên 200 triệu đồng. Ngoài việc thuyết phục, các NHTM dò hỏi và tìm ra nguyên nhân để báo cáo về hội sở để có cách giải quyết thích hợp.
Thậm chí, các NHTM yêu cầu các đơn vị dịch vụ, khối huy động và cả truyền thông có sáng kiến để tăng huy động vốn và hấp dẫn người gửi tiền. Theo lãnh đạo một NHTM nhỏ, việc đưa lãi suất về một mức sẽ buộc các NHTM phải tìm cách khác để hút khách hàng. Thể hiện qua việc gần đây các NHTM đã nâng trần lãi suất 14%/năm cho kỳ hạn huy động 1 ngày và tiền gửi thanh toán. Đường cong lãi suất thẳng hàng từ kỳ hạn 1 ngày đến 9-10 tháng…
Ngoài ra, các NHTM cũng đã bắt đầu áp dụng nhiều chiêu khác nhau, như tặng thẻ ATM cho khách hàng gửi tiền; ngoài lãi suất sẽ được số tiền khuyến mại ký quỹ trong thẻ. Về hình thức, đây là khuyến mại phát triển dịch vụ thẻ, nhưng thực tế là chiêu thu hút tiền gửi.
