Toyota là nhãn hiệu ô tô nổi tiếng trên thế giới lại được ưa chuộng nhất với khách hàng Việt Nam trong những năm qua. Hầu hết những kiểu xe mới xuất xưởng từ Nhà máy Toyota Việt Nam (TMV) đều được người tiêu dùng chọn lựa và tín nhiệm. Thế nhưng, những ai đang sử dụng ô tô của TMV đã phải thót tim khi nghe tin kỹ sư Lê Văn Tạch từ chính Nhà máy Toyota Việt Nam gửi đơn tố cáo tới Cục Đăng kiểm Việt Nam về những lỗi kỹ thuật trong quá trình lắp ráp 2 dòng xe Innova và Fortuner.
Cuối tuần trước đại diện Toyota Việt Nam đã lên tiếng xác nhận hơn 8.800 xe Innova J (sản xuất trong khoảng thời gian từ tháng 1-2006 đến tháng 12-2010) có thể có liên quan đến vấn đề chất lượng, nhưng không ảnh hưởng đến độ an toàn chung của xe nên không phải thu hồi. Tuy nhiên, người tiêu dùng không khỏi lo lắng. Bởi theo kỹ sư Tạch, lỗi mất cân bằng và nghiêng xe Innova do các đai ốc, gioăng cao su không được siết chặt theo đúng bản vẽ kỹ thuật của Hãng Toyota tại Nhật Bản quy định, có thể ảnh hưởng đến việc vận hành cũng như tăng nguy cơ lật xe khi vào cua với tốc độ cao. Một lỗi khác được mô tả đặc biệt nguy hiểm là tỷ lệ áp suất dầu phanh giữa bánh sau và bánh trước vượt quá tiêu chuẩn cho phép, có thể dẫn đến hậu quả bó phanh hoặc khiến phanh bị mất tác dụng dẫn đến tai nạn. Chưa hết, theo góc nhìn nghề nghiệp của kỹ sư Lê Văn Tạch, lực siết trên các bu-lông ở chân ghế không đúng với giá trị lực quy định, dẫn đến việc sau một thời gian vận hành sẽ gây tiếng ồn và có thể bị tuột ghế ra khỏi sàn xe.
Thực ra tất cả lỗi kỹ thuật trên được kỹ sư Lê Văn Tạch và đồng sự phát hiện từ tháng 10-2006 đến cuối tháng 11-2010 và có báo cáo với lãnh đạo TMV. Tuy nhiên, không có một phản ứng tích cực nào từ phía ban lãnh đạo và hàng ngàn chiếc xe Innova, Fortuner vẫn được bán ra thị trường lưu hành khắp 3 miền.
Đến lúc này, nhiều người không khỏi thắc mắc về trách nhiệm của các cơ quan chức năng kiểm định trước khi cho phép một chiếc ô tô lăn bánh trên đường phố. Cục phó Cục Đăng kiểm Việt Nam, ông Đỗ Hữu Đức, cho biết: “Đăng kiểm chỉ kiểm tra những phần cơ bản nhất trên chiếc xe. Những yếu tố kỹ thuật còn lại nếu xảy ra sai sót gây mất an toàn, nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm”. Như vậy, những ai ít may mắn mua phải xe không qua kiểm soát của Cục Đăng kiểm đành trông chờ vào đạo đức nghề nghiệp từ phía TMV.
Một chiếc ô tô khi tham gia giao thông không chỉ tính toán đến sự an toàn của người đang ngồi trên xe mà còn liên quan đến rất nhiều tính mạng khác của những người xung quanh. Tất cả quốc gia trên thế giới đều rất nghiêm ngặt đối với những yếu tố kỹ thuật của ô tô. Thí dụ, tháng 2-1011, Bộ Giao thông - Vận tải Hoa Kỳ đã “lục tìm” trong hơn 400.000 trang tài liệu thiết kế sản xuất của Hãng Totota để tìm ra lỗi kỹ thuật ở thảm trải sàn có thể gây cản trở quá trình vận hành của chân ga và buộc hãng này phải thu hồi 2,17 triệu chiếc xe để khắc phục sự cố. Từ năm 2009 đến nay, Hãng Toyota phải nộp số tiền phạt kỷ lục 48,8 triệu USD cho Chính phủ Hoa Kỳ sau 3 lần thu hồi xe bị lỗi. Ngoài thị trường Hoa Kỳ, Hãng Toyota cũng phải thu hồi 147.000 chiếc xe đã bán ở Canada vì lỗi kỹ thuật.
Với một sản phẩm có nhiều yếu tố kỹ thuật phức tạp như ô tô, không thể đòi hỏi người tiêu dùng phải hiểu biết, tự phát hiện những sai sót để khiếu nại. Các cơ quan chức năng quản lý phải là chốt chặn cuối để giúp người sử dụng có được sự an toàn tối ưu nhất. Các cơ quan chức năng Hoa Kỳ phải tìm ra một lỗi kỹ thuật trong một núi tài liệu, trong khi chúng ta “chỉ kiểm soát đăng kiểm những phần cơ bản nhất trên chiếc xe”. Người tiêu dùng đang chờ đợi các cơ quan chức năng Việt Nam sớm có kết luận cụ thể về những lỗi kỹ thuật trên của TMV có cần thu hồi hay sửa chữa để an tâm lưu hành. Và trong đơn tố cáo của kỹ sư Lê Văn Tạch, người tiêu dùng mong muốn phân định rõ sai sót đó là lỗi kỹ thuật hay lỗi ý thức? Lỗi kỹ thuật đã đáng sợ, nhưng nếu là lỗi ý thức còn đáng sợ gấp nhiều lần!
