Chính sách nhà ở xã hội, nhà ở dành cho người thu nhập thấp đang mang lại một hiệu ứng tốt trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, nhìn chung, chính sách nhà ở đô thị còn quá nhiều bất cập.
 |
Mặc dù Nhà nước đã có nhiều chính sách kích cầu nhà ở, nước ta vẫn đang thiếu gần 20 triệu căn hộ. Các phân tích về thị trường nhà đất cũng đưa ra con số giật mình: người Việt Nam phải bỏ ra đến 80% thu nhập để lo chỗ ở, trong khi mức trung bình của thế giới chỉ là 33%. Khi thực hiện chính sách nhà ở dành cho người thu nhập thấp đã bộc lộ sự bất hợp lý: dù chủ đầu tư được hưởng nhiều chính sách ưu đãi để giảm tối đa giá thành, nhưng giá bán đang dần dịch chuyển ra xa tầm với của người thu nhập thấp.
Với mức giá bán trung bình lên đến 14-15 triệu đồng/m2, mục đích tạo cơ hội cho người dân dễ dàng có được nhà ở dường như đang lạc hướng. Đây là lý do khiến rất nhiều khu chung cư, tái định cư dành cho người thu nhập thấp hoặc trung bình, đều rơi vào tay người có thu nhập cao, bỏ tiền ra mua và cho người thu nhập thấp thuê lại.
Trong khi nhiều người dân không thể có được căn hộ để an cư, đang có một nghịch lý trong quản lý nhà ở đô thị ở nước ta: hàng loạt lô đất tại khu đô thị mới và hàng ngàn căn nhà mới xây bị bỏ hoang từ năm này sang năm khác. Tại Hà Nội, số biệt thự bị bỏ hoang tại các khu đô thị mới không đếm xuể. Tại TPHCM có đến hơn 3,7 triệu m2 đất do các tập đoàn, tổng công ty nhà nước đang trực tiếp quản lý bị bỏ hoang, chưa sử dụng. Có thể thấy cơ chế giao đất còn tạo điều kiện cho độc quyền, găm giữ và đầu cơ đất đai, dẫn đến tình trạng lãng phí đất đai trầm trọng.
Hiện nay, công tác định giá đất cũng chưa đáp ứng được yêu cầu sát giá thị trường, thiếu minh bạch, dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng. Giá đất do Nhà nước quy định vẫn chỉ bằng từ 30-60% giá đất chuyển nhượng thực tế. Chưa có hệ thống theo dõi giá đất trên thị trường để làm cơ sở định giá đất phù hợp. Thiếu hệ thống thẩm định giá độc lập, đội ngũ cán bộ định giá đất chưa được đào tạo cơ bản, hoạt động còn mang tính kiêm nhiệm, nghiệp dư. Tốc độ đô thị hóa đang rất mạnh mẽ, tuy nhiên việc phát triển đô thị chủ yếu là mở rộng ra các xã ven đô, tạo nên một vùng rộng lớn không kết nối cơ sở hạ tầng, gây nên tình trạng ngập cục bộ hay ùn tắc giao thông.
