Thị trường trái phiếu chính phủ (TPCP) tiếp tục là điểm sáng trên thị trường vốn trong nước trong nửa đầu năm 2014. Lãi suất TPCP hiện nay có sự tương đồng so với cùng kỳ 2 năm kế trước khi có xu hướng giảm khá sâu và mạnh. Dự báo những tháng cuối năm, các yếu tố hỗ trợ cho xu hướng lãi suất tăng và giảm vẫn đan xen nhau, tuy nhiên việc giảm lãi suất TPCP được nhiều chuyên gia đánh giá có nhiều khả năng hơn.
 |
Kết thúc tháng 6, lãi suất TPCP giảm thêm 1,1-1,3 điểm phần trăm/năm trên các kỳ hạn từ 2-5 năm. Tuy nhiên, việc giảm lãi suất TPCP được chia thành 2 giai đoạn khá rõ rệt: đi xuống mạnh mẽ trong quý I và chững lại, chuyển sang đi ngang trong quý II. Đến cuối tháng 6, lãi suất giao dịch quanh mức 5,65%, 6,1% và 7,1%/năm lần lượt cho các kỳ hạn 2, 3 và 5 năm.
Theo nhận định của một số chuyên gia, trong nửa cuối năm, thị trường TPCP vẫn có thể giao dịch sôi động, thanh khoản tốt, nhưng lãi suất dao động trong biên độ hẹp: 5,4-5,9%/năm cho kỳ hạn 2 năm, 5,8-6,3%/năm cho kỳ hạn 3 năm và 6,8-7,3%/năm cho kỳ hạn 5 năm. Tuy vậy, các yếu tố hỗ trợ xu hướng tăng và giảm của lãi suất TPCP tiếp tục đan xen lẫn nhau, trong đó xu hướng giảm có phần chiếm ưu thế hơn, mặc dù tới thời điểm hiện tại các yếu tố hỗ trợ xu hướng tăng đã trở nên mạnh hơn so với giai đoạn 6 tháng đầu năm.
Theo đó, yếu tố đầu tiên hỗ trợ cho xu hướng giảm của lãi suất TPCP chính là thanh khoản hệ thống ngân hàng dự kiến vẫn duy trì dồi dào, trong khi chi phí vốn nhích nhẹ nhưng vẫn duy trì ở mức hợp lý. Cùng với đó, thống kê cho thấy lượng TPCP đáo hạn trong 6 tháng cuối năm vẫn khá lớn, vào khoảng 53.000 tỷ đồng. Do vậy, các yếu tố này có thể vẫn là nguyên do khiến TPCP tiếp tục là kênh đầu tư yêu thích của các ngân hàng thương mại và điều này hỗ trợ cho lãi suất TP giảm.
Tính tới thời điểm này, Kho bạc Nhà nước đã hoàn thành khoảng 70% kế hoạch phát hành. Cùng với đó, mặc dù chi ngân sách Nhà nước có thể tăng lên ngoài dự kiến (do các vấn đề liên quan đến biển Đông), nhưng thu ngân sách đang chuyển biến tốt khiến áp lực bổ sung kế hoạch phát hành TPCP của Chính phủ không thực sự lớn. Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đang cho thấy sự linh hoạt trong việc sử dụng các nguồn vốn khác nhau để tài trợ cho thâm hụt ngân sách như vốn vay từ Bảo hiểm Xã hội, phát hành TPCP riêng lẻ cho Bảo hiểm Xã hội…
Đây là những yếu tố có thể khiến lãi suất TPCP có thể tiếp tục giảm trong thời điểm cuối năm nay. Cho đến nay, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp, ước khoảng 5% và không loại trừ khả năng Ngân hàng Nhà nước có thể hạ thêm lãi suất điều hành 0,5% trong 6 tháng cuối năm. Điều này có thể đẩy lãi suất TPCP tiếp tục đà giảm.
Tuy nhiên, dù các yếu tố hỗ trợ xu thế giảm điểm chiếm ưu thế, nhưng các yếu tố hỗ trợ xu hướng tăng lãi suất TPCP vẫn còn đó. Cụ thể, tính đến hết tháng 6, tỷ trọng TPCP/tổng tài sản của các ngân hàng thương mại đã tăng thêm khoảng 1,7% so với cuối năm 2013 và nếu tính cả tín phiếu Ngân hàng Nhà nước thì mức tăng sẽ mạnh hơn, khoảng 3,9%.
Do vậy, danh mục TPCP nhiều khả năng sẽ chưa được mở rộng thêm với khối lượng lớn trong 6 tháng cuối năm. Song song đó, nhà đầu tư nước ngoài nhiều khả năng sẽ tiếp tục chưa tham gia mạnh mẽ vào thị trường TPCP Việt Nam do lợi suất giảm mạnh, rủi ro chi phí vốn tăng trên thị trường quốc tế…
Bên cạnh đó, một số chuyên gia còn cho rằng, mặt bằng lãi suất TPCP đã lùi về mức thấp nên không còn nhiều biên độ để có thể giảm sâu, đặc biệt là các kỳ hạn ngắn như 1 năm và 2 năm. Ngoài ra, tới thời điểm này, chưa thể loại trừ khả năng thông tư quy định về các chỉ tiêu hoạt động trong hệ thống ngân hàng sẽ có các quy định điều tiết, kiểm soát chặt chẽ hơn hoạt động đầu tư TPCP của các tổ chức tín dụng.
Do vậy, nếu các ngân hàng ít tham gia vào thị trường rất có thể lãi suất TPCP nhích nhẹ để tăng tính hấp dẫn cho nhà đầu tư.
