(ĐTTCO) - Với hơn 300 năm tồn tại, làng nghề điêu khắc đá Bửu Long (phường Bửu Long, TP Biên Hòa), nằm cách TPHCM gần 40km về phía Tây Nam, được coi là làng nghề thủ công lâu đời nhất của vùng đất Đồng Nai, nổi danh không chỉ trong nước mà còn cả ở nước ngoài… 

Sở dĩ nghề đá ở Bửu Long nổi trội hơn nhiều nơi khác nhờ chất liệu đá đặc biệt ở đây, một loại đá xanh rất mịn, cứng và không bị phai mờ hay hoen ố theo thời gian. Để khối đá thô sơ trở nên sinh động và có hồn, người thợ phải sử dụng nhiều thủ thuật với nhiều loại công cụ như đục nhảy, đục phá, đục láng, đục rãnh, đục khớp, đục vòng… Khó nhất là công đoạn tạo hình và đánh bóng - người thợ đá phải làm việc miệt mài, có khi mất cả năm trời mới hoàn thành 1 sản phẩm. Ngày nay, dù làng nghề điêu khắc đá Bửu Long đã áp dụng nhiều công nghệ tiên tiến, hiện đại vào sản xuất, nhưng để đạt được độ tinh xảo cho từng sản phẩm vẫn cần đến đôi bàn tay khéo léo, lành nghề của người thợ.

Trong thời cực thịnh, số hộ tham gia sản xuất ở làng lên đến cả trăm. Tuy nhiên, từ những năm 1990 khi Khu du lịch Bửu Long được công nhận danh lam thắng cảnh cấp quốc gia và chính quyền TP Biên Hòa cấm khai thác đá để bảo toàn cảnh quan du lịch, làng đá bắt đầu gặp khó khăn. UBND TP Biên Hòa đã có chủ trương di dời các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm ra khỏi vùng dân cư, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có quỹ đất để quy hoạch làng nghề.

Bên cạnh đó, thị trường ngày càng ít người chơi, đơn đặt hàng giảm khiến số phận những người thợ đá bấp bênh, nhiều người phải đi các tỉnh, thành khác hoặc phải bỏ nghề truyền thống sang làm các nghề thời vụ. Đến nay làng nghề chỉ còn khoảng 4-5 cơ sở hoạt động thường xuyên với 1 nghệ nhân điêu khắc đá Bửu Long duy nhất Phạm Duy Linh được UBND tỉnh Đồng Nai công nhận. Nghề đá vất vả đang trên đà mất giá, hệ lụy là lớp trẻ không còn tha thiết với việc kế thừa nghiệp truyền thống của cha ông, làng nghề đang đứng trước nguy cơ bị mai một và chính quyền chưa tìm được hướng đi để bảo tồn.

Nghệ nhân Phạm Duy Linh bên tác phẩm tượng đá.

Sản phẩm đá mỹ nghệ Bửu Long được làm từ các loại đá tấm, đá phiến.

Một bức tranh được làm từ nhiều phiến đá lớn.

Người thợ đá có khi phải làm việc  cả năm trời mới hoàn thành 1 sản phẩm.

Hoàn thành 1 tác phẩm điêu khắc đá.

Công đoạn tạo hình sản phẩm.

Long Thanh