(ĐTTCO) - Cuối năm 2013 Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) mời các nhạc sĩ Hồng Đăng, Dương Viết Á, Phó Đức Phương, nghệ sĩ Trung Kiên và tôi đến họp bàn về một chương trình ca nhạc mới VTV vừa mua bản quyền của Đài Truyền hình Nga. Đấy là chương trình mang tên “Price of nation” (Vật báu của dân tộc). Trong cuộc bàn bạc để triển khai, có cả phần đặt tên cho chương trình. Rất nhiều tên được đưa ra, nhưng cuối cùng Tổng giám đốc Trần Bình Minh đã đặt tên chương trình là Giai điệu tự hào.
1. Một nhóm anh em chúng tôi đã cụm nhau lại thành ekip sản xuất chương trình. Nhà thơ Phan Huyền Thư là giám đốc ý tưởng kiêm viết kịch bản, nhạc sĩ Quốc Trung là giám đốc âm nhạc, nghệ sĩ Việt Tú là tổng đạo diễn sân khấu và tôi là cố vấn âm nhạc. Sau khi chuẩn bị rất khẩn trương, ngày 23-12-2013 bấm máy quay số đầu tiên mang tên “Bài ca năm tấn”. Vì lần đầu tiên nên thời lượng thực hiện chương trình mất khoảng 10 tiếng. Cả người làm, khách mời tham gia bình luận, khán giả đều mệt phờ. Mệt nhưng mọi người đều rất vui. Trong số khách mời có nhà báo Hữu Thọ. Đến nay, ông đã về cõi xa xăm. Ngày 24-12-2013, ngày bấm máy số thứ hai mang tên “Đêm nay tôi mơ thấy hòa bình”. Cũng mệt không kém. Tôi nhớ khi làm xong, về tới nhà ở Hàng Bông cũng là lúc chuông nhà thờ đêm Giáng sinh đổ hồi. Hai MC chương trình là nhà thơ Hồng Thanh Quang và phóng viên văn nghệ VTV Hà Thu Nga. Sau chương trình làm đêm noel, “Đêm nay tôi mơ thấy hòa bình” được phát sóng vào dịp Tết Nguyên đán Giáp Ngọ 2014 và dấy lên làn sóng dư luận khen, chê. Ekip sản xuất phải ngồi cùng nhau để rút kinh nghiệm. Nhận ra thiếu sót nhưng không ai nản lòng. 4 số sau vẫn được liên tục sản xuất. Ở số thiếu nhi (số 6) mang tên “Đi học”, có cả nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích - tác giả ca khúc “Đưa cơm cho mẹ đi cày” nổi tiếng. Đúng 1 năm sau, ở số thiếu nhi mang tên “Hạt gạo làng ta” cũng là lúc MC chương trình nói lời tưởng niệm ông.
Một tiêu chí rất rõ của Giai điệu tự hào là chọn các ca khúc tiêu biểu cho từng chủ đề nhưng được phối khí, biểu diễn mang thẩm mỹ đương đại của ngày hôm nay, để có thể đưa niềm tự hào quá khứ đến với lớp trẻ bây giờ. Điều đó thật không dễ vì khó lòng vượt qua thói quen nghe đã định hình của thời đại trước. Khi làm chương trình kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên (1954-2014) mang tên “Ăn no, đánh thắng”, nghe nhóm rock “Ngũ cung” và tốp nam hát rock bài “Hò kéo pháo”, có rất nhiều nhìn nhận ngược nhau giữa hai hội đồng bình luận. Hoặc khi thể hiện ca khúc “Đi học” của Bùi Đình Thảo (thơ Minh Chính) ở số thiếu nhi, khi ca sĩ Văn Hải (thường gọi là Hải Bột) ôm guitar hát giai điệu ở nhịp 3/4, rất nhiều khán giả lớn tuổi ồ lên vì thấy khác với bản thu âm khi xưa hát bằng nhịp 2/4. Mỗi cách đều có tính thời đại của nó. Nhiều người sau khi xem chương trình cũng gọi máy tâm sự với tôi. Nhưng theo tôi, sự tranh cãi nhiều chiều cũng chính là thành công của chương trình. Người thưởng thức không bị áp đặt một chiều như nhiều chương trình ca nhạc khác. Họ có quyền bình chọn để đưa tiết mục này hay tiết mục khác vào gala cuối năm.
2. Sau số 6, anh em kéo nhau vào làm các số tiếp theo ở TPHCM tại phim trường của Hãng phim BHD. Trong ekip, nghệ sĩ Việt Tú được thay bằng nghệ sĩ Nguyễn Tranh. Dàn dựng múa minh họa là nghệ sĩ Tuấn Lộc với một nhóm múa đầy kỷ luật và tính công nghệ cao. Bởi thế, thời lượng thực hiện chương trình đã được rút xuống chỉ còn chừng 6 tiếng. Ở số mang tên “Hát cho dân tôi nghe” nói về cuộc xuống đường của học sinh - sinh viên Sài Gòn trước năm 1975, nhà thơ Hồng Thanh Quang có việc bận đột xuất. Ekip phải ứng đối bằng cách điều ngay bình luận viên trẻ Nguyễn Hữu Chiến Thắng đang trên đường ra phi trường trở về làm MC. Ở số “Người Hà Nội”, ekip đã cho dàn dựng ca khúc “Tôi xa Hà Nội” của nhạc sĩ Khúc Ngọc Chân qua giọng hát của Trần Thu Hà, có sự chứng kiến của chính nhạc sĩ. Nhưng do những chuyện éo le từ quá khứ xung quanh tác phẩm này, nên “Tôi xa Hà Nội” đành không lên sóng. Gala Giai điệu tự hào 2014 được thực hiện hoành tráng tại Trung tâm Văn hóa Thể thao Hà Tây. Mặc dù trời lạnh buốt, anh em Sài Gòn ra bám hiện trường cả tuần liền. Sau gala, Tổng công ty dược Eco in đĩa phát cho anh em làm quà kỷ niệm.
Bước sang năm thứ 2, năm Ất Mùi 2015, Giai điệu tự hào vẫn thực hiện ở TPHCM. Nhưng sau 2 số đầu, MC nữ được thay bằng MC Quỳnh Hoa do MC Hà Thu Nga phải nắm trọng trách tổ chức thực hiện. MC nam cũng phải thay bằng nhà báo Phùng Huy Thịnh - một lính chiến Quảng Trị, vì nhà thơ Hồng Thanh Quang nhận trọng trách Tổng biên tập báo Đại Đoàn Kết. Có một thú vị nho nhỏ là việc phát hiện ra “bé Minh Trang” ở Nam Định, người đã lĩnh xướng ca khúc “Hạt gạo làng ta” của nhạc sĩ Trần Viết Bính (thơ Trần Đăng Khoa). Thời chiến tranh, “bé Minh Trang”, giờ đã thành “bà Minh Trang” nhưng giọng hát vẫn lanh lảnh như xưa. Cô đã hát hồn nhiên trong chương trình mang tên “Hạt gạo làng ta”. Ở chương trình “Tên anh đã thành tên đất nước”, nghe nhóm rock “Ngũ cung” hát bài “Hát mừng anh hùng Núp” của Trần Quý đến gai cả người. Chính nhạc sĩ Trần Quý khi gặp tôi ở Đại hội Hội Nhạc sĩ đã rất thú vị khi thưởng thức ca khúc của mình, được thế hệ trẻ làm mới.
Có lẽ trong các chương trình “Giai điệu tự hào”, việc tổ chức sản xuất chương trình “Hồi tưởng” là nặng nhọc nhất. Để mở rộng bình diện thể loại âm nhạc, chương trình đã thực hiện trình diễn 4 hợp xướng là “Hồi tưởng” của Hoàng Vân, “Ca ngợi Tổ quốc” của Hồ Bắc, với hai cách trình diễn, “Ta tự hào đi lên ôi Việt Nam” của Chu Minh (thơ Hoàng Trung Thông) và “Việt Nam quê hương tôi” của Đỗ Nhuận (ca khúc dàn dựng theo hình thức hợp xướng). Nhạc trưởng Lê Phi Phi (con trai nhạc sĩ Hoàng Vân) từ nước ngoài về cầm đũa chỉ huy. Chương trình không chỉ tốn sức mà cũng tốn tiền. Thế mới thấy ở thời đại toàn cầu hóa muốn làm nghệ thuật hay không thể “tay không bắt giặc”. Đúng là tiền nào của ấy. Ngay cả số “Bài ca xây dựng” cũng thế. Những dàn dựng quá công phu, đặc biệt là ở ca khúc “Mùa xuân trên những giếng dầu” của nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn.
 |
Mỹ Tâm trong chương trình “Giai điệu tự hào” số 7 -2014 với chủ đề “Xa khơi”. |
3. Trong năm 2015, có một số đặc biệt giới thiệu các bài hát Nga tiêu biểu có ảnh hưởng đến thời chiến tranh ở Việt Nam mang tên “Thời thanh niên sôi nổi”. Nhiều tiết mục ở chương trình được dàn dựng rất công phu, rất “Nga”, như tốp nữ hát và múa “Cây thùy dương” (chính ra là “Cây thanh lương trà vùng Uran”), hay song ca nam bố con NSND Quang Thọ với ca khúc “Giờ này anh về đâu”. Những người dàn dựng sân khấu đã mời được nhiều người Nga và châu Âu đến minh họa lính Nga và thiếu nữ Nga. Chương trình đã được đón nhận nồng hậu ở Việt Nam và cả Liên bang Nga. Để kỷ niệm 55 năm thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam (20-12-1960 – 20-12-2015), số cuối cùng của năm 2015 được thực hiện mang tên “Xuân chiến khu”. Thật cảm động là chương trình đã được đón nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đến tham dự và phát biểu rất hay. Chương trình được phát sóng vào đêm 25-12-2015.
Vậy là Giai điệu tự hào đã đi qua chặng đường 2 năm, bước vào năm thứ 3 vẫn đầy cuốn hút và đón đợi của khán giả, cho thấy sức sống của Giai điệu tự hào mạnh khỏe chừng nào. Một điều rất trùng hợp và đầy nhân văn là khi khởi ra Giai điệu tự hào, ekip chứng kiến hôn lễ hạnh phúc của Ngô Trí Dũng (Tổng giám đốc Eco) và MC Hà Thu Nga. Còn sau 2 năm, khi gala 2015 được thực hiện cũng là khi cặp đôi hạnh phúc này có đứa con đầu lòng. Đấy vừa là nhân duyên vừa là lương duyên của chương trình với đời thường.
