Hỏi: - Năm 1990, cậu tôi là ông Nguyễn Sức và vợ ông là bà Lý Thị Cưu, có cho gia đình tôi 1.250m2 đất ở xã Sơn Mỹ, huyện Hàm Tân, Bình Thuận. Việc cho đất này, vì là người thân nên không làm giấy tờ nhưng được nhiều người dân, làng xóm biết. Vợ chồng tôi đã làm nhà ở và thu hoạch hoa lợi trên mảnh đất nói trên. Suốt những năm qua, gia đình tôi đã sinh sống ổn định trên mảnh đất này, đã kê khai đăng ký lập sổ bộ thuế và đóng thuế đất đầy đủ hàng năm. Thế nhưng, sau khi cậu tôi qua đời năm 1996, bà Lý Thị Cưu đã âm mưu lấy lại đất. Năm 2003, bà Cưu đã được cấp sổ đỏ diện tích 1.250m2 nói trên và sau đó đã khởi kiện vợ chồng tôi, đòi lại đất. Tháng 8-2005, TAND huyện Hàm Tân xét xử sơ thẩm đã tuyên buộc gia đình tôi phải tháo dỡ, di dời nhà, trả lại đất cho bà Cưu. Mới đây, TAND tỉnh Bình Thuận xử phúc thẩm đã y án sơ thẩm. Gia đình tôi đang đứng trước nguy cơ mất nhà, đất và thành quả qua hơn 20 năm gây dựng. Xin hỏi, 2 cấp tòa án xét xử như vậy là đúng hay sai? Chúng tôi phải làm gì để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình?
Lê An (huyện Hàm Tân, Bình Thuận)
Trả lời: - Khoản 3, Điều 50 Luật Đất đai 2003 quy định: Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có hộ khẩu thường trú tại địa phương và trực tiếp sản xuất nông nghiệp, được UBND xã nơi có đất xác nhận là người đã sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp thì được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không phải nộp tiền sử dụng đất.
Theo trình bày của vợ chồng ông, cùng tài liệu kèm theo và theo quy định pháp luật vừa trích dẫn, diện tích 1.250m2 đất trên phải được cấp sổ đỏ cho gia đình ông. Bởi, mảnh đất này gia đình ông đã sử dụng hơn 20 năm, có đăng ký và đóng thuế đất đầy đủ. Việc UBND huyện Hàm Tân vào năm 2003 cấp sổ đỏ diện tích 1.250m2 trên cho bà Lý Thị Cưu là sai, vì bà Cưu đã 13 năm không trực tiếp sử dụng mảnh đất này, không đóng thuế đất hàng năm; đất do người khác quản lý và sử dụng.
Vụ việc này do Tòa án thụ lý giải quyết là đúng thẩm quyền. Tuy nhiên, 2 cấp tòa án của huyện Hàm Tân và tỉnh Bình Thuận đã sai sót, vi phạm Bộ luật Tố tụng dân sự (Điều 85 về “Thu thập chứng cứ” và Điều 96 về “Đánh gía chứng cứ”). 2 cấp tòa án đã đánh giá chứng cứ chưa khách quan, toàn diện, đầy đủ và chính xác khi đưa ra phán quyết. Ông cần làm gấp đơn khiếu nại (trong thời hạn luật định) gửi lên TAND Tối cao yêu cầu xem xét lại vụ án theo trình tự giám đốc thẩm.
