 |
“Một năm thành công” - đó là nhận định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Văn Bình về hoạt động ngành năm 2014 tại hội nghị tổng kết tổ chức hôm qua 24-12 ở Hà Nội. Nhận định này có lẽ không quá lời, bởi xét trên nhiều mặt, điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động NH năm nay đã góp phần tích cực vào kết quả chung về phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
Nhiệm vụ lớn nhất của NHNN là ổn định giá trị đồng tiền. Thực tế năm 2014 tỷ giá và thị trường ngoại hối về cơ bản ổn định, niềm tin vào VNĐ được củng cố. Nhờ đó, NHNN tiếp tục mua được ngoại tệ để bổ sung dự trữ ngoại hối nhà nước lên mức kỷ lục. Đây là năm thứ 3 liên tiếp NHNN thực hiện đúng cam kết ổn định tỷ giá, với mức biến động không quá 2%. Theo Thống đốc Nguyễn Văn Bình, đến thời điểm này của năm 2014 tỷ giá mới chỉ điều chỉnh hơn 1%, song điều quan trọng là NHNN đã chủ động trong việc điều chỉnh.
Một biểu hiện khác của việc ổn định giá trị đồng tiền là lạm phát năm 2014 ở mức rất thấp, chỉ tăng 1,84% so với cuối năm 2013 (tính bình quân năm 2014 so với năm 2013, lạm phát tăng 4,09%). Lạm phát thấp là cơ sở để NHNN liên tục điều chỉnh giảm lãi suất trong năm 2014, góp phần tháo gỡ khó khăn hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Mặt bằng lãi suất trong năm qua đã giảm 1,5-2% so với cuối năm 2013, tiếp tục hỗ trợ sản xuất kinh doanh nhưng vẫn bảo đảm kiểm soát lạm phát. Trong đó, mặt bằng lãi suất huy động giảm 1,5-2%, lãi suất cho vay giảm khoảng 2%, đưa mặt bằng lãi suất thấp hơn mức lãi suất của giai đoạn 2005-2006.
Đáng chú ý, đường cong lãi suất trên thị trường đã hình thành rõ nét, qua đó tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng (TCTD) huy động được nguồn vốn kỳ hạn dài và ổn định hơn, giảm chênh lệch kỳ hạn giữa tài sản có và tài sản nợ, giúp phân bổ vốn hiệu quả trong nền kinh tế.
Thành công không nhỏ của ngành NH trong năm nay là hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý. Nhớ lại những tháng đầu năm, tín dụng tăng rất ì ạch, nhưng càng về cuối năm dòng vốn cho nền kinh tế càng được khơi thông.
Theo thông tin cập nhật đến ngày 24-12, tăng trưởng tín dụng toàn ngành ngân hàng đạt trên 13%, nằm trong chỉ tiêu định hướng 12-14%. Nguồn tín dụng tăng thêm này góp phần quan trọng để nền kinh tế đạt được mức tăng trưởng 5,93% (theo dự báo của Bộ Kế hoạch - Đầu tư) trong năm 2014.
Bên cạnh đó là sự ổn định của thị trường vàng. Đến nay NHNN không phải tổ chức đấu thầu bán vàng miếng, góp phần hạn chế việc sử dụng ngoại tệ của Quỹ Bình ổn tỷ giá và giá vàng để nhập khẩu vàng trên thị trường quốc tế. Diễn biến ổn định của thị trường vàng đã góp phần duy trì sự ổn định của tỷ giá, thị trường ngoại hối, tăng dự trữ ngoại hối nhà nước và ổn định kinh tế vĩ mô.
Tuy nhiên, những thành công trên vẫn mang tính ngắn hạn bởi các thách thức vẫn đang ở phía trước. Sau hơn 3 năm thực hiện, đề án tái cơ cấu hệ thống các TCTD đã có kết quả bước đầu, nhưng quá trình này chậm lại và đang vấp phải một số rào cản.
Trong đó, xử lý nợ xấu là thách thức lớn nhất, bởi cơ sở pháp lý cho việc mua bán nợ xấu chưa rõ ràng. Cơ chế, nguồn lực cho việc xử lý nợ xấu không đủ lực để tạo chuyển biến mạnh mẽ. Bên cạnh đó, tình trạng sở hữu và đầu tư chéo trong hệ thống TCTD thiếu minh bạch, vốn điều lệ một số NH cổ phần chưa phản ánh đúng thực chất, dẫn đến nguy cơ chi phối, thao túng hoạt động.
Đây là những điểm nóng cần có thêm giải pháp mạnh hơn để có sự thay đổi căn bản trong năm 2015, tạo đà cho giai đoạn tiếp theo trong quá trình tái cơ cấu nền kinh tế nói chung, hệ thống NH nói riêng.
Hướng tới năm 2015, những thách thức cần vượt qua của ngành NH không nhỏ. Để góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng 6,2% trong năm tới, tín dụng cần tăng khoảng 13-15%. Nhiệm vụ này rất khó khăn bởi nhìn vào tăng trưởng tín dụng năm 2014, có thể thấy dòng vốn cho nền kinh tế vẫn chưa thực sự được khơi thông bởi tổng cầu yếu, trong khi nợ xấu vẫn là rào cản lớn cho tín dụng.
Đó là chưa tính tới việc nếu giá dầu thô tiếp tục giảm sâu, các cân đối vĩ mô bị ảnh hưởng sẽ gây áp lực lớn lên chính sách tiền tệ, đặc biệt trong việc bảo đảm ổn định tỷ giá. Một vấn đề nữa, dù đến nay mặt bằng lãi suất đã giảm, nhưng lãi suất trung và dài hạn vẫn ở mức cao khiến doanh nghiệp rất khó tiếp cận vốn vay mới... Liệu những thành công trong điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động NH năm 2014 có được tiếp nối trong năm tới?
