NHNN vừa yêu cầu các tổ chức tín dụng (TCTD) báo cáo một số thông tin về quan hệ cho vay, gửi tiền, đi vay, nhận tiền gửi và đầu tư trái phiếu của các TCTD. Theo đó yêu cầu các TCTD minh bạch mọi tài khoản tiền gửi giữa các TCTD, quan hệ tín dụng liên NH (thị trường 2) sẽ được hạch toán chính xác hơn. Liệu đây có là cơ sở để thị trường liên NH sớm khơi thông, sôi động trở lại sau một thời gian trầm lắng?
Nợ xấu chưa giải quyết
Sau tết một vài ngày, một số NHTM đã lên kế hoạch đi đòi nợ trên liên NH. Lãnh đạo một NH có trụ sở ở TPHCM cho biết trước tết việc đòi nợ trên liên NH gần như “bế tắc” vì các NHTM nhỏ đều ở tình trạng thanh khoản rất căng thẳng, ngay thời điểm đó những NHTM nhỏ yếu thanh khoản được NHNN tái cấp vốn cũng chỉ giải quyết chi trả cho người dân chứ không cho trả nợ NH vay mượn lẫn nhau.
Sau tết dòng tiền nhàn rỗi trở lại NHTM nên đây là thời điểm để nhiều NH đặt nhiệm vụ hàng đầu là đi đòi nợ cho dù đầu năm các NHTM bạn kiêng cử chuyện đòi nợ. Thực tế, không chỉ NHTM này mà nhiều NHTM khác cũng đang sốt ruột chuyện giải quyết vấn đề nợ xấu trên thị trường liên NH.
Được biết đã có NH có trụ sở Hà Nội mua kỳ phiếu hơn 200 tỷ đồng của một NH ở TPHCM đáo hạn thanh toán trong năm 2011, nhưng đến nay NH này vẫn chưa thanh toán cả gốc và lãi. Hiện NH mua kỳ phiếu vẫn phải thường xuyên cắt cử nhân sự qua NH này để đòi nợ dù NH đã gửi văn bản chấp nhận lãi suất phạt.
 |
Cần tháo gỡ nhanh những nút thắt để khơi thông thị trường liên NH. Ảnh: LÃ ANH |
Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, hiện tại mới chỉ thống kê tài khoản cho vay, trong khi số dư trên tài khoản tiền gửi giữa các TCTD là con số lớn hơn rất nhiều. Trong đó, cho vay liên NH hiện lên tới khoảng 500.000 tỷ đồng.
Con số nợ xấu trên thị trường liên NH chiếm tỷ lệ không nhỏ và “sức khỏe” của thị trường này tất yếu tác động trực tiếp đến thị trường huy động và cho vay của dân cư và tổ chức kinh tế (thị trường 1). Một quan chức NHNN cũng, cho biết 500.000 tỷ đồng nằm trên thị trường liên NH không vào nền kinh tế mà đi loanh quanh trong hệ thống NHTM, đẩy lãi suất cho vay trên thị trường này luôn cao.
Cũng theo vị quan chức này, các NHTM còn những khoản nợ khó đòi trên thị trường 2 buộc phải ngồi chờ đợi NHTM trả, còn việc các NHTM hiện nay đang sử dụng vốn tái cấp vốn của NHNN thì không thể sử dụng vốn đó để trả cho NHTM khác được.
Trông chờ NHNN
Năm 2011 cho vay trên thị trường 2 bị NHTM bạn khất nợ đã trở thành bài học “xương máu” cho nhiều NHTM. Thị trường này không còn được gầy dựng trên niềm tin và sự bảo đảm từ NHNN, do đó yêu cầu đặt ra khi cho vay trên thị trường 2 không chỉ có tài sản thế chấp mà các NHTM còn phân loại hạn mức cho vay trên tài sản thế chấp cũng như lãi suất cho vay trên cơ sở xếp loại uy tín và sức khỏe của các NHTM. |
Việc NHNN yêu cầu tình hình cho vay trên thị trường liên NH có thể là một hoạt động báo cáo mang tính định kỳ. Nhưng đây cũng là yêu cầu đáng chú ý khi thời gian qua thị trường liên NH có nhiều xáo trộn, hạn chế chức năng của thị trường liên NH trong vai trò điều hòa vốn cho hệ thống NHTM.
Không loại trừ có thể sau khi tập hợp dữ liệu qua yêu cầu trên, NHNN sẽ đánh giá và có những biện pháp xử lý để thị trường liên NH hoạt động tốt hơn. Tuy nhiên, theo một chuyên gia NH, về dài hạn có thể NHNN sẽ có giải pháp mới để quản lý điều tiết thị trường 2, nhưng NHNN khó có thể bảo đảm các khoản vay mà NHTM đã vay trên thị trường liên NH.
Bởi hiện tại việc NHNN tập trung xử lý tái cơ cấu khoảng 10% NHTM yếu kém cũng đã quá nhiều việc phải làm. Vì vậy, năm 2012 thị trường 2 không còn là thị trường dễ kiếm lợi nhuận lớn theo kiểu cho vay “cắt cổ” của các NHTM lớn như những năm trước đây.
Hôm qua 8-2, lãi suất cho vay kỳ hạn 3 tháng trên thị trường 2 phổ biến ở mức 18,5-19%/năm, kỳ hạn 2 tháng 16,5%/năm… nhưng nhiều NHTM lớn cho biết với mức lãi suất này các NHTM nhỏ muốn vay phải thế chấp vàng hoặc ngoại tệ, giấy tờ có giá…
Trong khi đó, với các NHTM lớn được mời lãi suất vay chỉ 12-13%/năm nhưng giao dịch không sôi động. Một phó tổng giám đốc ACB, cho rằng thị trường liên NH sau tết không còn quá căng thẳng như trước tết nhưng quan hệ vay vốn giữa các NHTM với nhau dè chừng hơn, NHTM nào cũng "thủ thế" để tránh bị rơi vào thế bị động khó khăn về thanh khoản.
Nếu NHNN vẫn đứng ngoài cuộc thị trường này thì khó có thể gián tiếp kéo giảm lãi suất thị trường 1 xuống từ nay đến cuối năm.
