Bác sĩ Hoa Kỳ gốc Hàn Quốc Jim Yong Kim đã được Ngân hàng Thế giới (WB) chọn làm chủ tịch mới, thay thế ông Robert Zoellick trong nhiệm kỳ 5 năm kể từ ngày 1-7. Như vậy, Hoa Kỳ đã thành công trong việc tiếp tục duy trì quyền lực tối cao tại WB kể từ khi định chế này thành lập năm 1944.
Chăm sóc y tế toàn cầu?
Ngày 16-4, các giám đốc điều hành WB đã nhóm họp và đưa ra quyết định quan trọng: Chọn bác sĩ người Hoa Kỳ gốc Hàn Jim Yong Kim (sinh năm 1959) làm tân chủ tịch. Tiến trình bình chọn mới được nhất trí vào năm 2011.
Lần đầu tiên trong lịch sử WB có nhiều ứng viên được đề cử, nhưng rốt cuộc, kết quả vẫn không thể chệch khỏi quỹ đạo của “luật bất thành văn”: chủ tịch WB phải là người Hoa Kỳ, cũng như giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) là người châu Âu. Ông Kim trở thành vị chủ tịch thứ 12 của WB, thế giới có thể kỳ vọng gì ở ông tân chủ tịch? Liệu ông có thể tạo được sự thay đổi nào với WB hay lại “bình mới rượu cũ”?
Trong thông cáo đưa ra ngày 16-4, WB đã bày tỏ đánh giá cao khả năng lãnh đạo và sự cống hiến của đương kim chủ tịch Robert Zoellick trong việc kéo giảm đói nghèo ở các quốc gia thành viên WB, xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm của WB. Ông Kim với cương vị chủ tịch sẽ phải tiếp tục thực hiện nhiệm vụ này.
Bên cạnh đó, với một lý lịch hoạt động sáng chói trong ngành y tế, từng làm giám đốc bộ phận HIV/AIDS của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), chủ tịch khoa sức khỏe toàn cầu và y khoa xã hội tại trường y Harvard, được bầu vào Viện Y học thuộc Viện Hàn lâm khoa học quốc gia, ông Kim được cho là sẽ đặc biệt chú ý hỗ trợ các vấn đề chăm sóc y tế tại các quốc gia thành viên.
Năng lực lãnh đạo của ông Kim cũng đã được công nhận rộng rãi, trong đó có cuộc bình chọn của Tạp chí uy tín Time đặt ông Kim vào danh sách “100 nhân vật có ảnh hưởng nhất trên thế giới” (năm 2006).
Thách thức người “ngoại đạo”
Trong cuộc phỏng vấn do đài BBC thực hiện, tân chủ tịch Kim đã nêu quan điểm rằng tư bản chủ nghĩa tăng trưởng dựa trên thị trường, là ưu tiên cho mọi quốc gia, là cách tốt nhất để tạo ra công ăn việc làm và đưa người dân thoát khỏi đói nghèo.
Tuy ông Kim là ứng viên do Hoa Kỳ đề cử và sự lên ngôi của ông mang màu sắc chính trị của “luật bất thành văn” ở WB-IMF, nhưng lý lịch sự nghiệp của ông Kim liên quan đến y tế hơn là dính dáng đến chính trị.
 |
Cựu chủ tịch WB Zoellick (trái) và tân chủ tịch Kim. |
Có thể nói ông Kim là lãnh đạo đầu tiên của WB không xuất thân từ bộ trưởng tài chính, giám đốc ngân hàng hay một vị trí tương tự. Ngược lại, ông Kim là bác sĩ, tiến sĩ nhân loại học đã có 25 năm làm việc tại các quốc gia đang phát triển. Do đó, một số chuyên gia kinh tế cho rằng ông Kim sẽ tạo ra bản sắc lãnh đạo mới rất khác biệt ở WB.
“Không có sự so sánh nào tương ứng giữa ông Kim với các đời chủ tịch WB trước, những người kia đã dành hầu hết cuộc đời để trở nên giàu có hoặc theo đuổi tham vọng quyền lực chính trị mạnh mẽ. Ngược lại, ông Kim đã dành phần lớn đời mình để cố gắng cải thiện cuộc sống của người nghèo” - chuyên gia Mark Weisbrot của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách ở Washington nhận xét.
Ông Kim cho biết sẽ xem xét đặc thù văn hóa và xã hội của các vùng khác nhau để đảm bảo các chương trình khác nhau của WB đạt được kết quả mong muốn. Ông Kim tự tin xác định hướng đi: “Nếu chúng ta có thể tập trung vào những gì đang thực sự diễn ra và thực hiện can thiệp dựa trên hoàn cảnh địa phương, chúng ta sẽ rất thành công”.
Dù nhiệm kỳ lãnh đạo của Jim Yong Kim được kỳ vọng sẽ mang tính nhân văn hơn, nhưng giám sát đội ngũ hơn 9.000 nhà kinh tế, chuyên gia chính sách… với danh mục các khoản cho vay lên đến 258 tỷ USD trong năm 2011, thực sự là thách thức to lớn với người “ngoại đạo” như ông Kim, đòi hỏi ông phải nỗ lực vượt bậc để hoàn thành nhiệm vụ.
