EU kiểm soát đầu tư nước ngoài

(ĐTTCO) - Thế nhưng, các lãnh đạo khác của châu Âu, trong cuộc họp thượng đỉnh 2 ngày 22 và 23-6 ở Brussels, đã dội một gáo nước lạnh khi bác bỏ đề nghị của Tổng thống Pháp. Rất nhiều nhà lãnh đạo châu Âu cho biết họ muốn mở cửa chứ không theo kiểu chống tự do thương mại theo cách Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. 

Năm ngoái, Đức và EU đã bất lực đứng nhìn công nghệ cao cấp “made in Germany” bị chuyển giao cho Trung Quốc qua việc tập đoàn điện tử gia dụng Midea của Trung Quốc mua lại công ty sản xuất máy công cụ Kuka của Đức với giá hơn 5,1 tỷ USD. Từ đầu những năm 2000, đầu tư của Trung Quốc vào châu Âu đã tăng mạnh. Tính đến năm 2016, tổng vốn đầu tư của Trung Quốc ở châu Âu đã lên mức kỷ lục 46 tỷ USD. Trong những năm gần đây, các nhà đầu tư Trung Quốc đua nhau mua lại các công ty trong các ngành công nghiệp mũi nhọn châu Âu, nhất là của Đức.

Điều này ngày càng gây lo ngại nhiều, bởi qua những vụ mua bán, các công ty Trung Quốc, trong đó có cả các công ty nhà nước, thâu tóm những công nghệ cao cấp của châu Âu với giá rẻ một cách bất chính. Hu Xing Dou, một chuyên gia kinh tế của Trung Quốc, cho biết Bắc Kinh có ngân quỹ hơn 3.000 tỷ USD phục vụ cho những chiến lược đầu tư sinh lợi ở nước ngoài, trong bối cảnh thị trường nội địa ngày càng có ít cơ hội do nền kinh tế chững lại. Không còn hài lòng là công xưởng của thế giới, Bắc Kinh đang tìm cách bổ sung những gì còn thiếu: kinh nghiệm, bí quyết và các thương hiệu nổi tiếng người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng. Trong thời gian tranh cử tổng thống Pháp, cựu Bộ trưởng Kinh tế Macron đã đề nghị thiết lập ở cấp độ châu Âu một công cụ kiểm soát các đầu tư nước ngoài ở châu Âu, chủ yếu nhắm vào các đầu tư của Trung Quốc. Sau khi đắc cử Tổng thống Pháp, ông Emmanuel Macron đã kêu gọi tập trung nhiều quyền hạn hơn cho Ủy ban châu Âu. Ông Macron đưa ra lời kêu gọi này bất chấp việc một trong các nguyên nhân chính khiến Anh quyết định rời EU (Brexit) chính là do không bằng lòng với việc EU “vi phạm chủ quyền của các quốc gia thành viên”. Theo giới quan sát, Tổng thống Macron đã đưa đề nghị này ra biểu quyết tại thượng đỉnh EU với sự ủng hộ kín đáo của Đức. Thế nhưng, nhiều nước châu Âu lại không muốn như thế. Các nước này chỉ chấp nhận yêu cầu EC xem xét “những nhu cầu” của EU trong vấn đề này. Tuy đề nghị không được thông qua, nhưng Tổng thống Macron ít ra đã đạt được một điều, đó là thượng đỉnh châu Âu đã đề cập đến vấn đề kiểm soát một số thương vụ đầu tư trực tiếp nước ngoài trong những lĩnh vực nhạy cảm và sẽ yêu cầu EC nghiên cứu việc này. Tổng thống Pháp khẳng định châu Âu hoàn toàn đi theo hướng tự do mậu dịch, nhưng phải biết bảo vệ lợi ích của mình khi những quốc gia khác không tuân thủ một số quy định. Tuy vậy, theo ủy viên thương mại châu Âu Cecilia Malmstrom, việc kiểm soát đầu tư nước ngoài là một vấn đề rất nhạy cảm về chính trị, vì một số quốc gia như Hy Lạp hay Bồ Đào Nha rất cần đến đầu tư nước ngoài để kinh tế nước họ tiếp tục tăng trưởng, nên đã chống lại đề nghị của Tổng thống Macron. Những quốc gia khác cũng không đồng tình với lãnh đạo Pháp, vì chủ trương phải mở cửa hoàn toàn các thị trường. Tóm lại, làm sao dung hòa được tự do lưu thông vốn với việc bảo vệ các ngành công nghiệp chiến lược, đó là thách thức đang đặt ra cho các lãnh đạo châu Âu.