 |
Ảnh minh họa: LÃ ANH |
Lần đầu tiên Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tuyên bố “trảm” mạnh tay với NH vi phạm trong huy động lãi suất vượt trần 14%/năm bằng Chỉ thị 02, tức “đình chỉ, miễn nhiệm chức vụ của người quản lý, điều hành tổ chức tín dụng (TCTD) và không được đảm nhiệm chức vụ này tại chính đơn vị đó trong vòng 3 năm; bị hạn chế mở rộng phạm vi cũng như quy mô, địa bàn hoạt động trong thời hạn 1 năm kể từ ngày xử lý; hoạt động cho vay của TCTD có thể bị hạn chế hoặc tạm đình chỉ”.
NH là lĩnh vực nhạy cảm vì liên quan đến người dân xã hội, vì vậy Chỉ thị 02 càng nhạy cảm hơn đối với TCTD. Bởi lẽ, với các TCTD bị nêu tên vi phạm, cho dù chỉ là nghi vấn, cũng có thể gặp rủi ro khi người dân sẽ không gửi tiền, do e ngại có thể gặp rắc rối nếu chi nhánh bị xử lý.
Bên cạnh đó, những TCTD bị nêu đích danh, trong khi việc vi phạm chưa có kết luận cuối cùng, chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của họ.
Thế nhưng, trong bản tin trên website của NHNN sáng 12-9, dẫn nguồn thông tin phản ánh qua đường dây nóng của NHNN, nêu ra 9 TCTD tại Hải Phòng, Hà Nội, Đà Nẵng, Ninh Bình và TPHCM “có dấu hiệu” tiếp tục huy động vốn VNĐ với lãi suất trên 14%/năm.
Cơ quan thanh tra, giám sát NHNN đã có văn bản yêu cầu NHNN tại các địa phương nêu trên kiểm tra đột xuất các TCTD trên, nếu phát hiện sai phạm sẽ xử lý nghiêm theo đúng tinh thần Chỉ thị 02 vừa được Thống đốc NHNN ban hành.
Thông tin này ngay lập tức được các cơ quan thông tin đại chúng đưa lại và diễn giải theo cách hiểu các TCTD đó đã vi phạm, có báo còn đưa tin các TCTD nêu trên chờ NHNN “xử trảm” theo Chỉ thị 02, kèm theo hình ảnh của TCTD đó với chú thích TCTD này đã vi phạm khi huy động lãi suất 17,5%/năm.
Tuy nhiên, đến chiều cùng ngày thông tin trên đã được gỡ xuống khỏi website NHNN. Bởi sau khi NHNN địa phương của các TCTD nêu trên kiểm tra và có kết luận không có huy động vượt trần lãi suất. Ngay sau “nghi án” lách trần lãi suất, các TCTD này phát đi thông cáo báo chí để minh oan.
Vấn đề đặt ra là tại sao thông tin mới chỉ dừng lại ở “dấu hiệu”, chưa có những chứng cứ xác thực hay kết quả vào cuộc của cơ quan thanh tra, giám sát, nhưng những thông tin “nhạy cảm” này được đăng tải trên website NHNN.
Ở đây cần xem xét những thông tin trên 2 khía cạnh. Thứ nhất, thông tin công bố cho thấy NHNN đang quyết tâm thực hiện nghiêm tính pháp lý của cơ chế trần lãi suất huy động. Thực tế, chỉ sau 1 ngày sau khi Chỉ thị 02 được ban hành, đã có 34/42 NH công bố thực hiện chế độ giám sát nghiêm ngặt.
Thứ hai, dù biết thông tin công bố như vậy là khá nhạy cảm, nhưng lại cho biết tên cụ thể của 9 TCTD và chỉ là thông tin phản ánh qua đường dây nóng. Điều này có khác nào thông tin kiểu “báo động” trước, làm sao kiểm tra phát hiện?
Dù đã được minh oan, nhưng có ai dám đảm bảo hoạt động của các TCTD trên sẽ không bị ảnh hưởng. Đấy là chưa kể việc dư luận có quyền nghi ngờ về sự không rõ ràng trong công bố thông tin của cơ quan chức năng: Hôm trước nói NH đó có dấu hiện vi phạm, nhưng ngay hôm sau lại khẳng định họ không vi phạm?
Nên chăng, cơ quan quản lý chỉ công bố danh sách và các hình thức xử phạt cụ thể khi đã có kết luận cuối cùng để tránh những rủi ro có thể xảy ra. Việc thực hiện nghiêm trần lãi suất 14%/năm được dư luận ủng hộ ở tính thượng tôn pháp luật, ở sự công bằng trong hệ thống các TCTD.
