Trong cuộc họp mặt báo chí cuối tuần qua tại TPHCM, Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Văn Giàu khẳng định lãi suất thị trường đang có xu hướng giảm dần.
Những biểu hiện đầu tiên cho thấy lãi suất thị trường sẽ xuống trong thời gian tới là việc đấu thầu trái phiếu chính phủ (TPCP) gần đây đều thành công với lãi suất thấp hơn trần 14%/năm, cao nhất chỉ còn 13,2%/năm kỳ hạn 2 năm. Dự báo tới đây lãi suất TPCP có thể giảm tiếp, xuống dưới 12,5%/năm vì “room” phát hành TPCP đã gần hết và thanh khoản của các NHTM đang dư thừa.
Thứ hai, lãi suất liên ngân hàng đã giảm mạnh, lãi suất cho vay qua đêm VNĐ chỉ còn 13%/năm, kỳ hạn 7 ngày còn 14-15%/năm. Hơn nữa, dù tổng phương tiện thanh toán (M2) đến ngày 10-6-2011 chỉ tăng 2,33% so với cuối năm 2010 (do những tháng đầu năm huy động vốn tăng trưởng chậm) nhưng trong vòng 10 ngày tháng 6 M2 đã tăng 0,6%, dấu hiệu tăng nhanh trở lại trong những tháng cuối năm - thời điểm lượng tiền cung ứng thường tăng nhanh, góp phần đưa lãi suất thị trường giảm.
Những diễn biến trên cho thấy chính sách tiền tệ của NHNN đã phát huy hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, Thống đốc khẳng định với mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ chặt chẽ, thận trọng nhằm kiểm soát lạm phát, NHNN sẽ điều hành lãi suất giảm dần theo xu thế giảm của chỉ số CPI, tuy nhiên sẽ không giảm quá nhanh để tránh tác động tiêu cực đến thị trường ngoại hối.
NHNN sẽ thông qua thị trường OMO, tái cấp vốn để điều hành, linh hoạt dòng vốn vào ra. Trong trường hợp cần thiết NHNN có thể sử dụng công cụ tỷ lệ dự trữ bắt buộc nếu tín dụng những tháng cuối năm có xu hướng tăng gây áp lực lên lạm phát và tỷ giá.
Theo số liệu từ NHNN đến ngày 10-6-2011 tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế là 7,05%, trong đó VNĐ tăng 2,72%, tín dụng bằng ngoại tệ tăng 22,21%. Thống đốc NHNN thừa nhận do chênh lệch lãi suất cho vay VNĐ và USD còn lớn nên doanh nghiệp chuộng vay ngoại tệ, dẫn đến tăng trưởng tín dụng ngoại tệ nhanh hơn tăng trưởng tín dụng tiền đồng.
Nhưng so với năm ngoái, năm nay tốc độ tăng trưởng tín dụng ngoại tệ vẫn ít hơn (cuối năm 2010 tăng đến 48,8%). Giải thích việc những ngày gần đây các NHTM niêm yết giá mua bán USD cao hơn trước đây, Thống đốc cho rằng hiệu ứng tâm lý khi có những thông tin cuối năm áp lực tỷ giá sẽ tăng cao do đáo hạn cầu tín dụng ngoại tệ đã khiến nhiều doanh nghiệp vay ngoại tệ đi gom USD. Thống đốc NHNN khẳng định đó là những nhận định không có cơ sở.
Hiện tại NHNN vẫn điều hành và quản lý thị trường ngoại hối theo xu hướng chuyển dần quan hệ huy động và cho vay sang mua và bán ngoại tệ. Đến nay thị trường này đã phát huy tích cực khi người dân dần dịch chuyển giữ USD sang tiền đồng, giúp thanh khoản tiền đồng của NHNN cải thiện, đồng thời NHNN có thể mua nhiều ngoại tệ để dự trữ ngoại hối quốc gia.
Trước việc nhiều NHTM bắt đầu hạn chế cho vay ngoại tệ nhằm đảm bảo thanh khoản USD, nhất là từ khi NHNN hạ trần huy động ngoại tệ và tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi ngoại tệ, Thống đốc NHNN cho rằng thị trường ngoại hối từ nay đến cuối năm sẽ ổn định, không chịu áp lực quá lớn từ đáo hạn tín dụng ngoại tệ như nhiều lo ngại gần đây.
Về ý kiến cho rằng tốc độ tăng trưởng tín dụng 7,05% thấp so với hạn mức tăng trưởng 20%/năm, theo Thống đốc Nguyễn Văn Giàu đến tháng 6 tăng trưởng tín dụng khoảng 8-8,5% là phù hợp, nếu tăng cao hơn là đáng lo. Khi thị trường lãi suất có xu hướng giảm, các NHTM sẽ có điều kiện đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng những tháng cuối năm.
Vừa rồi qua thanh tra, NHNN đã phát hiện nhiều NHTM đẩy tín dụng qua ủy thác đầu tư, mua trái phiếu doanh nghiệp nhằm lách hạn mức tăng trưởng tín dụng không quá 20%. NHNN đã yêu cầu các NHTM này phải thu hồi các khoản ủy thác và mua trái phiếu sai luật.
Theo thống đốc NHNN, với thanh khoản các NHTM đang có dấu hiệu dư thừa, cùng dòng vốn bị thu hồi về từ ủy thác đầu tư, các NHTM sẽ phải tính đến việc giảm lãi suất để đẩy tín dụng. Chưa kể nhiều ngân hàng quốc doanh “room” tăng trưởng tín dụng còn rất lớn, chỉ cần công bố cho vay lãi suất dưới 18%/năm sẽ buộc các NHTM cổ phần cũng phải tính toán kéo giảm lãi suất.
Vì vậy, không nên quá lo khi tăng trưởng tín dụng đến nay ở mức 7,05%. Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Giàu cũng kiên định quan điểm không gia hạn thời điểm kéo giảm tỷ lệ dư nợ cho vay phi sản xuất. Đến nay cơ bản các NHTM trong nước triển khai rất tốt việc này nhưng vẫn còn 18 NHTM có dư nợ cho vay phi sản xuất trên 22%, trong đó có 8 NHTM từ 31-37%, cá biệt có NHTM trên 50%.
Trong 8 NHTM có tỷ lệ dư nợ từ 31-37% vẫn có NHTM có tỷ lệ cho vay chứng khoán tăng 110-152%. NHNN sẽ tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc lên gấp đôi với các NHTM vi phạm. Điều này sẽ buộc các NHTM phải cơ cấu lại nguồn vốn cho vay, ưu tiên vốn cho lĩnh vực sản xuất kinh doanh theo đúng tinh thần Nghị quyết 11 của Chính phủ.
