Trước áp lực phải thực hiện lộ trình giảm dư nợ tín dụng phi sản xuất, các NHTM nội địa dần thu hẹp phát triển tín dụng ở lĩnh vực cho vay tiêu dùng với khách hàng cá nhân, có NHTM còn tuyên bố ngưng cho vay tiêu dùng. Nhưng đây được xem là cơ hội phát triển thị phần cho vay tiêu dùng của khối NH ngoại và các công ty tài chính có vốn nước ngoài.
Chiêu dụ vay vốn
Mặc dù mới gia nhập thị trường tài chính nước ta nhưng NH TNHH - một thành viên Standard Chartered (Việt Nam) - đã áp dụng nhiều chiêu thức thu hút và phát triển tín dụng cá nhân trong chiến lược phát triển NH bán lẻ. Mới đây, NH này công bố một chương trình ưu đãi đặc biệt cho khách hàng vay tiêu dùng cá nhân trực tuyến.
Theo đó, mỗi khoản vay tiêu dùng cá nhân trực tuyến thành công, khách hàng nhận được phiếu mua hàng của Co.op Mart trị giá 300.000 đồng. Ngoài ra, nếu khách hàng không có nhu cầu vay tại thời điểm diễn ra chương trình, vẫn có thể nhận được phần thưởng đến 10 triệu đồng khi giới thiệu bạn bè, người thân vay vốn tại Standard Chartered. Đây là NH hiếm hoi có chính sách kích cầu vay tiêu dùng trong bối cảnh hiện nay.
Mặc dù không áp dụng các chương trình khuyến mại rầm rộ nhưng nhiều NH khác như ANZ, HSBC áp dụng chính sách cho vay tiêu dùng cá nhân rất linh hoạt thời hạn vay và hình thức trả nợ. Tại ANZ, thời gian khách hàng vay mua nhà có thể đến 20 năm và có thể vay 100% giá trị tài sản thế chấp là bất động sản.
Đặc biệt, tại các công ty tài chính có vốn nước ngoài như Prudential, Việt SG… cũng đang đẩy mạnh chương trình mời chào khách hàng vay vốn tín chấp với hạn mức vay lớn và thời hạn vay dài. Một nhân viên tín dụng của Công ty tài chính Prudential cho biết Prudential đang cho vay tín chấp với hạn mức có thể đến 9 tháng tổng thu nhập cá nhân và thời hạn vay tín chấp có thể kéo dài đến 3 năm. Đặc biệt, Prudential cam kết thủ tục giải ngân hết sức đơn giản và nhanh chóng.
Theo quy định hiện nay các công ty tài chính thuộc sự quản lý của NHNN và cũng phải thực hiện các quy định về hạn mức tăng trưởng tín dụng cũng như các quy định khác. Tuy nhiên, thực tế hoạt động của các công ty tài chính ít bị cơ quan quản lý “dòm ngó” so với hoạt động của các NHTM. Vì vậy, gần đây không ít NHTM có kế hoạch thành lập công ty tài chính để đẩy mạnh cho vay tiêu dùng với lãi suất cao. Bởi khi cho vay cá nhân ở công ty tài chính sẽ giúp NHTM quản lý rủi ro tốt hơn cũng như chi phí cho vay sẽ tiết giảm nhiều hơn khi cho vay tại NHTM. |
Trong khi đó, tại các NH nội địa dù có chương trình cho vay tín chấp với CBCNV nhưng tại thời điểm này nhiều NH hạn chế cho vay, thậm chí có NH ngưng cho vay. Giải thích về việc này, một lãnh đạo NH cổ phần cho biết trong bối cảnh giá cả tăng cao, thu nhập và khả năng trả nợ của khách hàng vay tín chấp cũng ảnh hưởng.
Vì vậy, để hạn chế rủi ro, NH chỉ ưu tiên cho cá nhân vay tiêu dùng có tài sản thế chấp, nhưng thời hạn cho vay cũng thu hẹp vì thanh khoản tiền đồng căng như hiện nay không NH nào dám cho vay dài hạn. Ông Nguyễn Đình Tùng, Phó Tổng giám đốc MaritimeBank, cho biết mặc dù dư nợ phi sản xuất của MaritimeBank hiện chỉ chiếm 12%/tổng dư nợ nhưng tăng trưởng tín dụng của NH sẽ tập trung vào khách hàng doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Dư nợ tín dụng cá nhân cũ từ năm 2009 chuyển sang năm 2010 và đến nay vẫn duy trì nhưng NH không phát triển tiếp và đang giảm dư nợ.
Cẩn trọng lãi suất
Một lãnh đạo NH cổ phần nhỏ thừa nhận tín dụng khách hàng cá nhân chủ yếu là tín dụng mua nhà, bất động sản, còn vay mua sắm ô tô, sinh hoạt tiêu dùng… chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Hơn nữa, theo khảo sát mới đây có đến trên 75% người mua nhà đều vay vốn, do đó việc các NH hạn chế cho vay bất động sản là điều tất yếu.
 |
Các NH chỉ ưu tiên cho cá nhân vay tiêu dùng |
Tuy nhiên các NH chỉ cho vay khách hàng cá nhân khi trước đó đã ký hợp đồng liên kết với chủ đầu tư để cho cá nhân vay mua nhà. Nhưng các điều kiện thế chấp và trả góp rất khắt khe, chỉ các khách hàng có nhu cầu mua nhà thực sự hoặc có phương án sử dụng nhà hiệu quả mới tính đến vay nợ. Với khách hàng cá nhân vay vốn tại các NH quốc doanh lãi suất rẻ nhất là 19-20%/năm, trong khi các ngân hàng cổ phần đều áp lãi suất 22-23%/năm, thậm chí có NH lãi suất đến 25%/năm.
Một điều khách hàng vay cần biết, đó là tại các công ty cho vay tài chính, lãi suất cho vay không chỉ cao như NH mà còn có những quy định nếu người vay không cẩn thận sẽ chịu thiệt lớn. Chẳng hạn, tại Công ty tài chính Prudential lãi suất vay 1,6-1,8%/tháng nhưng khách hàng phải trả lãi và gốc theo dư nợ ban đầu, trong khi các NH đều tính lãi theo dư nợ giảm dần.
Các công ty tài chính giải quyết thủ tục vay đơn giản nên thường người vay ít đọc kỹ các điều khoản của hợp đồng về thời hạn tất toán cũng như phí phạt. Vì vậy, thực tế có không ít khách hàng vay vốn tại công ty tài chính đã dở khóc dở cười với những khoản phí không hề tính đến.
