Điều hành tỷ giá: Linh hoạt, chủ động và thị trường hơn

(ĐTTCO)- Sắp tới Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ điều hành tỷ giá theo cơ chế mới, tỷ giá có thể được NHNN điều chỉnh lên/xuống hàng ngày. Trao đổi với phóng viên, nhiều chuyên gia kinh tế tỏ ra ủng hộ cách làm này. Chuyên gia kinh tế - TS Vũ Đình Ánh (ảnh) cho rằng, cơ chế điều hành tỷ giá mới sẽ linh hoạt và chủ động, đồng thời phản ánh các nguyên tắc thị trường hơn so với cách điều hành tỷ giá như trước đây.

* Phóng viên: Thưa ông, trong thời gian tới, NHNN sẽ thực hiện cơ chế điều hành tỷ giá mới. Theo ông, cơ chế này sẽ phát huy tác dụng như thế nào trong việc định hướng chính sách tỷ giá của NHNN?

* TS VŨ ĐÌNH ÁNH: Tôi cho rằng đã đến thời điểm hội tụ đủ các điều kiện bên trong và bên ngoài để NHNN đưa ra một cơ chế điều hành tỷ giá hối đoái mới. Thứ nhất là phục vụ cho tiến trình hội nhập của Việt Nam. Thứ hai là chúng ta tiếp tục tiến trình đẩy mạnh chống đô la hóa nền kinh tế và thông qua đó tăng cường hiệu lực về chính sách tiền tệ trong việc phục vụ cho tăng trưởng kinh tế cũng như ổn định, kiềm chế kiểm soát, ổn định kinh tế vĩ mô trong thời gian tới.

* Theo ông, với cơ chế điều hành tỷ giá mới, tương quan giữa VND và USD sẽ được định vị như thế nào?

* Về nguyên tắc, cơ chế điều hành tỷ giá mới sẽ dựa trên một số trụ cột. Thứ nhất, về cách xác định tỷ giá, chúng ta gọi là tỷ giá trung tâm dựa trên không chỉ là mối quan hệ trực tiếp giữa VND và đồng USD, mà còn tính toán dựa trên mối tương quan với một số ngoại tệ chủ chốt khác. Qua đó, sẽ xác định một tỷ giá hợp lý nhất trong mối quan hệ thương mại đa chiều của Việt Nam hiện nay chứ không chỉ là mối tương quan trực tiếp giữa VND và đồng USD như trước đây.

Thứ hai, đó là việc chúng ta sử dụng tỷ giá liên ngân hàng thực tế giao dịch hàng ngày để tính toán và công bố tỷ giá trung tâm theo ngày. Tôi cho rằng với cách dự định điều hành như vậy chắc chắn là sẽ linh hoạt và chủ động hơn, đồng thời cũng phản ánh các nguyên tắc thị trường hơn so với cách điều hành tỷ giá hối đoái như trước đây (cố định trong thời gian khá dài và tỷ giá liên ngân hàng chưa phải là tỷ giá thực tế).

Thứ ba, cũng không kém phần quan trọng là bên cạnh việc công bố tỷ giá trung tâm NHNN cũng đưa thêm biện pháp, công cụ để làm sao tỷ giá trung tâm đó tạo ra hiệu lực và khả năng có thể can thiệp để tăng cường hiệu lực, hiệu quả về chính sách tiền tệ nói chung cũng như điều hành tỷ giá hối đoái nói riêng trên thị trường tiền tệ Việt Nam. Các công cụ nghiệp vụ sẽ được bổ sung để chuyển hẳn quan điểm quản lý ngoại hối của Việt Nam từ quan hệ tín dụng trước đây sang quan hệ mua bán trực tiếp ngoại tệ, từ đó sẽ giảm được mức độ đô la hóa cho nền kinh tế.

* Cách thức điều hành tỷ giá mới khác với các năm trước là chúng ta thường công bố một biên độ nhất định rồi thị trường neo vào đó và có sự kỳ vọng. Bây giờ chúng ta không điều hành như vậy nữa thì nó sẽ làm thay đổi như thế nào tới tâm lý cũng như việc găm giữ ngoại tệ hiện nay, thưa ông?

* Ở đây có hai vấn đề tôi cho rằng liên quan tới tâm lý găm giữ ngoại tệ cũng như liên quan tới các trường hợp đầu cơ. Với cơ chế tỷ giá hối đoái mới, tỷ giá sẽ được công bố hàng ngày với một biên độ cho phép, rõ ràng sẽ giảm được mức độ kỳ vọng quá mức vào việc phá giá hay nỗ lực quá mức để giữ tỷ giá hối đoái như trong thời gian vừa qua chúng ta đã phải làm.

Vấn đề thứ hai quan trọng hơn là chúng ta dựa trên nền tảng ổn định của đồng tiền Việt Nam, đồng thời tăng niềm tin trong việc sử dụng, tích trữ bằng VND thay vì ngoại tệ như trước đây. Cùng với việc chúng ta kéo giảm lãi suất tiền gửi bằng đồng USD về mức 0%, có thể nói tất cả những biện pháp đó đồng hướng với việc giảm tình trạng đô la hóa cũng như giảm tâm lý và thực tế về tích trữ và găm giữ đồng ngoại tệ để làm sao chúng ta có một thị trường ngoại tệ diễn biến theo nguyên tắc của thị trường nhiều hơn.

Đồng thời, giữ được hai nguyên tắc chủ chốt trong điều hành chính sách tỷ giá hối đoái là chủ động và linh hoạt gắn với thị trường.

* Quay trở lại câu chuyện người dân và doanh nghiệp có nhu cầu về ngoại tệ. Trước đây có thể đến ngân hàng mua bán hoặc vay thì bây giờ họ chuyển chỉ còn là quan hệ mua hoặc bán thôi. Vậy trong năm 2016 này họ sẽ phải ứng xử như thế nào đối với đồng ngoại tệ mà họ có trong tay hoặc là họ sẽ phải mua từ ngân hàng thương mại?

* Rõ ràng, việc dịch chuyển từ quan hệ tín dụng ngoại tệ, kể cả tín dụng tiền gửi cũng như cho vay bằng ngoại tệ chuyển dần và tiến tới hoàn toàn sang quan hệ mua - bán ngoại tệ thì sẽ giúp rất nhiều trong việc ổn định tỷ giá hối đoái cũng như đảm bảo sự ổn định trên thị trường ngoại tệ, tránh những kỳ vọng hay những hoạt động đầu cơ liên quan tới hoạt động tín dụng bằng ngoại tệ.

Thứ hai là với cách điều hành tỷ giá hối đoái một cách linh hoạt và theo các nguyên tắc thị trường như vậy, những đối tượng nắm giữ cũng như có nhu cầu đối với ngoại tệ có thể có những quyết định phù hợp hơn với diễn biến của thị trường. Với cơ chế điều hành tỷ giá mới, tình trạng đầu cơ găm giữ ngoại tệ vẫn có thể xảy ra, tuy nhiên tính chất đầu cơ sẽ thay đổi và chủ yếu tuân theo nguyên tắc, diễn biến, cân đối trên thị trường.

* Xin cảm ơn ông!