Vụ Thanh toán thuộc NHNN vừa có công văn gửi đến NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố yêu cầu từ nay đến cuối năm 2011, việc kết nối liên thông mạng lưới thanh toán qua điểm chấp nhận thẻ (POS) phải được triển khai ở tất cả tỉnh, thành phố trên cả nước. Điều này cho thấy quyết tâm của NHNN đẩy mạnh việc thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế.
Điểm sáng bước đầu
Tiếp theo chương trình làm điểm kết nối liên thông qua phát triển thanh toán thẻ qua POS tại Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng cuối năm 2010, NHNN yêu cầu các địa bàn chưa triển khai kết nối thành lập ban chỉ đạo, đăng ký thời điểm triển khai trong 3 mốc thời gian trong năm nay: 30-6, 30-9 và 31-12-2011 và công văn đăng ký gửi về Vụ Thanh toán trước ngày 1-6.
Một trong những rào cản làm hạn chế việc phát triển kênh thanh toán không dùng tiền mặt, ảnh hưởng đến doanh số thanh toán tại POS là do tâm lý người dân vẫn có thói quen sử dụng tiền mặt. Bên cạnh đó, ở nước ta hiện nay nhiều doanh nghiệp ngại thanh toán qua thẻ vì sợ để lộ doanh số. Vì vậy, nếu Chính phủ và NHNN có những cơ chế riêng ưu đãi khách hàng thanh toán qua thẻ sẽ thu hút được đông đảo người dân. TS. Đinh Thế Hiển, chuyên gia tài chính-NH |
Kể từ khi khai trương kết nối POS, doanh số thanh toán thẻ qua POS đã tăng đáng kể. Đến nay, tại TPHCM đã có 15 NHTM thành viên tham gia kết nối máy POS. Theo đó, khối lượng và doanh số thanh toán qua POS đạt mức tăng trưởng khá.
Tại các máy POS đã kết nối (bao gồm các POS đã công bố và các POS được các NHTM chủ động kết nối), trong quý I-2011 có số lượng giao dịch qua POS đạt 41.759 món (tương đương giá trị giao dịch trên 93 tỷ đồng). So với năm 2010, số món giao dịch đạt 41,08% và giá trị giao dịch đạt 35,35%.
Như vậy, so với thời gian đầu triển khai kết nối, việc thanh toán diễn ra khá ổn định, cho thấy các NHTM cũng như các công ty chuyển mạch thẻ thực sự quan tâm đến dịch vụ này. Tuy nhiên, việc thanh toán bằng thẻ từ kết nối POS vẫn còn nhiều bất cập nên chưa khuyến khích được nhiều người dân tham gia. Thí dụ, một số NHTM chưa chuyển đổi đầu BIN 9704 theo quy định nên chưa kết nối được; các ngân hàng thành viên chưa có văn bản thống nhất cách hướng dẫn nhận diện thẻ tại các đại lý chấp nhận thẻ.
Hiện tại việc nhận diện thẻ chỉ thông qua mẫu logo NH chấp nhận thẻ đặt tại đại lý. Về phía các đơn vị chấp nhận thẻ, việc kết nối chỉ thực hiện tại một số đại lý nhất định, chưa đại trà nên cũng gây khó khăn cho khách hàng nhận diện và nhớ những đơn vị có liên kết. Nhiều đơn vị chấp nhận thẻ vẫn thu phụ phí khiến khách hàng cảm thấy bị thiệt khi thanh toán bằng thẻ. Nhiều siêu thị bố trí các POS để chấp nhận thanh toán thẻ xa nơi thanh toán tiền…
Cần chính sách ưu đãi
Hiện nay việc tăng phí rút tiền mặt ATM bị dư luận phản ứng nhưng cũng có tác dụng tích cực là các chủ thẻ sẽ tính đến việc thanh toán qua thẻ, thay vì rút tiền qua ATM để chịu phí cao. Đồng ý với quan điểm này, một lãnh đạo NH cổ phần cho rằng thanh toán bằng thẻ giúp việc quản lý và thu thuế của Chính phủ hiệu quả hơn, chi tiêu của Chính phủ và doanh nghiệp được minh bạch công khai và đây cũng là xu hướng phát triển hiện đại của ngành NH trên thế giới.
Thời gian tới Chính phủ cần tiếp tục giảm tối đa việc sử dụng tiền mặt trong khu vực công và đẩy mạnh thanh toán qua thẻ trong giao dịch giữa các doanh nghiệp với các TCTD, thanh toán định kỳ với các dịch vụ điện, nước, internet…
 |
| Người dân vẫn có thói quen sử dụng tiền mặt thanh toán khi mua sắm. Ảnh: LÃ ANH |
Tính đến cuối tháng 2-2011, cả nước có trên 32 triệu thẻ được phát hành bởi 50 tổ chức và khoảng 230 thương hiệu thẻ; trên 11.000 máy ATM và hơn 53.000 thiết bị chấp nhận thẻ (POS/ECD). Vấn đề hiện nay là phải kết nối hệ thống máy POS giữa các NHTM để chủ thẻ có thể sử mạng lưới ATM/POS rộng khắp, thay vì chỉ sử dụng mạng lưới ATM/POS do NH phát thẻ. NHNN chi nhánh TPHCM cho biết đang chuẩn bị lộ trình kết nối máy POS các NHTM còn lại trên địa bàn.
NHNN cũng vừa kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ Công Thương, Kế hoạch - Đầu tư, Tài chính có những định hướng cho các đơn vị kinh doanh hàng hóa, dịch vụ nâng cao ý thức chấp nhận thanh toán thẻ thay thế sử dụng tiền mặt khi cấp phép đăng ký kinh doanh, như yêu cầu doanh nghiệp phải có giải pháp chấp nhận thanh toán không dùng tiền mặt; nghiêm cấm và có chế tài mạnh đối với việc thu phụ phí khi chấp nhận thanh toán bằng thẻ; có chính sách ưu đãi về thuế cho các doanh nghiệp chấp nhận thanh toán hàng hóa, dịch vụ bằng thẻ…
Một giải pháp đang được nhiều ý kiến đồng tình là NHNN đề xuất với Bộ Tài chính về việc xem xét cá nhân sử dụng thẻ để thanh toán được khấu trừ một phần thuế đối với khoản chi tiêu bằng thẻ tại nước ta. NHNN cũng cần sớm xây dựng cơ chế thống nhất thu và chia sẻ phí thanh toán thẻ trên POS giữa NH thanh toán, NH phát hành và công ty chuyển mạch thẻ để khuyến khích các NH tăng cường đầu tư hệ thống thẻ. Bởi thực tế sau khi bỏ vốn đầu tư khá lớn vào hệ thống POS, các NHTM muốn sớm thu hồi một phần vốn để bù lỗ, bảo trì hệ thống POS.
