Theo phản ánh ở một số NHTM, mặc dù đang dư dả nguồn vốn, nhu cầu vay vẫn nhiều và tập trung vào nhóm khách hàng khá an toàn nhưng họ không thể đẩy vốn ra do vướng trần tăng trưởng tín dụng 20%.
 |
Mặt trái
Tổng giám đốc một NHTM cổ phần tính toán: Khi NHNN xác định mục tiêu tăng trưởng tín dụng của năm nay là 20% thì con số tuyệt đối tương đương 461.000 tỷ đồng. Trong 7 tháng đầu năm 2011, toàn hệ thống mới “xài” trên 7% của “room”, tức khoảng 165.000 tỷ đồng. Như thế, dư địa tăng tín dụng từ nay đến hết năm vẫn còn gần 13%, tương ứng 300.000 tỷ đồng.
Nhìn vào con số này, từ cơ quan quản lý đến các nhà hoạch định chính sách đều chắc mẩm nền kinh tế vẫn được tiếp “máu”, lạm phát vẫn được kiềm chế, mọi mục tiêu đặt ra đang nằm trong tầm kiểm soát.
Thế nhưng, sự thực không đơn giản như vậy. Qua tìm hiểu, trong số 4 NHTM lớn nhất hệ thống hiện nay (chiếm khoảng 50% thị phần) có tới 3 đơn vị gần như không còn khả năng cho vay ra do các nguyên nhân sau.
Một là, về mặt kỹ thuật, cân đối nguồn của họ đang có vấn đề. Ví dụ, NHNN quy định huy động 10 đồng chỉ được cho vay 8 đồng nhưng thực tế họ huy động được 8 đồng, cho vay tới 9 hoặc 10 đồng. Thậm chí, có đơn vị phải lấy vốn trên thị trường 2 đẩy vào thị trường 1.
Một nguồn tin cho biết, trên bảng cân đối mới đây của ngân hàng này như sau: Huy động được 450.000 tỷ đồng nhưng cho vay 423.000 tỷ đồng. Đáng lo là ngân hàng này chỉ huy động ở thị trường 1 hơn 300.000 tỷ đồng và như thế, họ đã sử dụng khoảng 123.000 tỷ đồng ở thị trường 2 cho vay ra thị trường 1. Thực tế này trái với quy định của NHNN.
Hai là, việc huy động vốn từ dân cư của họ rất khó khăn. Có ngân hàng vì trót tuyên bố “không đi đêm lãi suất, tiên phong thực hiện lãi suất huy động 14% như quy định của NHNN nên nguồn vốn càng thiếu trầm trọng.
Lãnh đạo một ban của ngân hàng này cho biết: “Năm nay, cầm chắc không thể tăng trưởng tín dụng ở mức 20%. Muốn cho vay phải huy động được, trong khi giá đầu vào căng thẳng, ngân hàng không thể huy động bằng mọi giá, cộng với nguồn vốn bị chảy máu nên chỉ tiêu 20% đành để đó!”.
Trong khi những “ông khổng lồ” có nguy cơ ngã kềnh vì thiếu nguồn, một nghịch lý khác đang xuất hiện. Không ít đơn vị trong nhóm NHTM cổ phần mặc dù cân đối thanh khoản tốt, nguồn vốn dư dật nhưng do “room” tín dụng ngấp nghé 20% và sắp bị NHNN “tuýt còi” nên họ và doanh nghiệp đành nhìn nhau ngó lơ!
Lãnh đạo một NHTM cổ phần “hiến kế”: “Vấn đề cấp bách đối với những ngân hàng lớn lúc này là phải thu vốn ngắn hạn về. Làm như vậy là để một mặt, đảm bảo yêu cầu kỹ thuật “huy động 10 đồng cho vay 8 đồng” của NHNN thay vì huy động 8 đồng cho vay tới 9-10 đồng như hiện nay để đảm bảo khả năng thanh khoản. Hơn nữa, đó còn góp phần mở rộng thêm dư địa cho các ngân hàng dư dả nguồn vốn cày bừa”.
Nên “mấp mô”?
Đứng trước thực tế này, trước đây, một số ngân hàng dư vốn đã nhanh chân thỏa thuận với doanh nghiệp phát hành trái phiếu công ty mà bản chất là đẩy tín dụng ra. Tuy nhiên, “chiêu” này hiện không còn hữu dụng vì sắp tới, có nhiều khả năng NHNN sẽ xếp chúng vào khoản mục tín dụng.
Một lựa chọn khác là mua trái phiếu chính phủ nhưng lãi suất quá thấp so với lãi suất thị trường và lạm phát, ngân hàng khó cân đối lời lãi nên không hào hứng với thứ hàng hóa này.
Đáng lưu ý, hiện có rất nhiều doanh nghiệp là khách hàng lâu năm của ngân hàng sẵn sàng chấp nhận giá vốn từ 20-22%/năm; trong đó, có nhiều doanh nghiệp làm ăn có lãi nhưng thiếu vốn nên sẵn sàng giảm lãi để được vay tiếp.
Một số khác gặp khó khăn nhưng nếu dừng sản xuất sẽ bị phá sản nên rất cần vốn để duy trì hoạt động và chờ thời cơ phục hồi.
Cán bộ kinh doanh vốn ở một ngân hàng than thở: “Chúng tôi rất muốn cho vay nhưng vì rào cản nên ngân hàng và doanh nghiệp chỉ biết nhìn nhau”.
Xuất phát từ thực tế “kẻ ăn không hết, người lần không ra”, có ý kiến rằng, đối với những đơn vị không thể cho vay ra nhưng hạn mức tăng trưởng tín dụng vẫn còn thì nên thu hẹp hạn mức của họ để lấy thêm “dư địa” cho những ngân hàng có khả năng cho vay ra nền kinh tế. “Không nên cào bằng, phải có mấp mô thì nền kinh tế mới ngốn hết được khoảng 300 nghìn tỷ đồng tín dụng từ này đến cuối năm”, giám đốc kinh doanh nguồn vốn một NHTM cổ phần nói.
Theo vị này, những ngân hàng dư vốn khả dụng hiện nay chiếm thị phần không lớn và dù có cho họ thêm chỉ tiêu thì vẫn nằm trong giới hạn tăng trưởng tín dụng 20% của năm nay, không ảnh hưởng đến kiềm chế lạm phát.
Ngoài ra, đối với những ngân hàng lớn “thừa đất nhưng thiếu trâu cày”, trước hết cần yêu cầu họ đảm bảo chỉ số kỹ thuật huy động/cho vay theo đúng quy định của NHNN thông qua việc thu nợ các khoản vay ngắn hạn. Nhờ đó, không gian tín dụng còn lại của năm nay sẽ lớn hơn con số tạm xác định hiện nay khoảng 13% để các ngân hàng dư vốn đẩy tín dụng ra nền kinh tế.
