Nợ đọng xây dựng cơ bản - Nhà thầu ngoài “cười” trong “héo”

(ĐTTCO)- Nhiều ách tắc khiến các nhà thầu “ngoài “cười” trong “héo” như, bất bình đẳng Hợp đồng thực hiện dự án, Luật xây dựng, quyết toán nợ đọng xây dựng cơ bản vốn ngân sách Nhà nước, thực hiện Hợp đồng theo Luật Hiệp hội nhà thầu quốc tế (Fidic)... cần được “khơi thông”
Nợ đọng xây dựng cơ bản - Nhà thầu ngoài “cười” trong “héo”

Đây là những vấn đề được ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết trước thềm Hiệp hội tổ chức Hội thảo chuyên đề “Nợ đọng xây dựng cơ bản – Biện pháp tháo gỡ và hướng giải quyết” diễn ra sáng 28/6 tại 11 Lê Hồng Phong, Hà Nội.

Theo ông Hiệp, nếu tính toán nhanh thì lực lượng nhà thầu trên toàn quốc hiện nay chiếm khoảng 20 – 25 % tổng GDP toàn quốc. Tuy nhiên, nợ đọng vốn ngân sách Nhà nước đang là vấn đề nan giải, mà người chịu thiệt là các nhà thầu. “Nhiều DN phản ánh đến Hiệp hội, có những DN bị nợ đọng tiền xây dựng cơ bản vốn ngân sách Nhà nước đến 2.000 tỷ đồng VN, trong khi vốn công ty khoảng 200 – 300 tỷ. DN phải “còng lưng” trả lãi ngân hàng” ông Hiệp chia sẻ.

Bên cạnh đó, theo phản ánh của các nhà thầu nước ngoài tới Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam thì, các dự án từ nguồn vốn ODA không được thanh toán theo Hợp đồng Fidic (Luật Hiệp hội các nhà thầu quốc tế). Các nhà thầu đều cho rằng chủ đầu tư luôn cầm dao đằng chuôi còn nhà thầu luôn ở thế cầm dao đằng lưỡi.

Lý giải về nguyên nhân nợ đọng xây dựng cơ bản vốn ngân sách Nhà nước, ông Hiệp cho rẳng do thủ tục thanh quyết toán rất vướng bởi kế hoạch chi tiêu ngân sách hàng năm, dẫn đến vốn năm đầu có nhưng năm thứ hai không có hoặc chậm, trong khi Hợp đồng xây dựng được ký có thể là 3 – 5 năm theo lộ trình. Sự bất cập này chủ yếu do ngân sách Nhà nước hạn hẹp. Chủ đầu tư chỉ là người làm thuê cho Nhà nước không thể quyết định được.

Ở góc độ doanh nghiệp là chủ đầu tư, mặc dù tự mình “dẫm chân” mình nhưng ông Hiệp thẳng thắn nhìn nhận, việc tổ chức Hội thảo nhằm mục tiêu để các cơ quan quản lý Nhà nước thấy được tình trạng thực tế của hoạt động kinh tế của xã hội của nước ta để có những thay đổi trong cơ chế lập pháp.

Cụ thể, như các điều khoản về Hợp đồng xây dựng cần có sự bình bằng giữa nhà thầu và chủ đầu tư. Bởi khi nhà thầu nộp hồ sơ thầu phải có bảo lãnh dự thầu, đến khi ký được Hợp đồng phải có bảo lãnh thực hiện hợp đồng. Nếu làm thầu mà bỏ thầu thì mất tiền bảo lãnh dự thầu, còn nếu khi thực hiện hợp đồng mà nhà thầu gặp khó khăn xin rút nếu không được sự đồng ý của chủ đầu tư thì mất tiền bảo lãnh thực hiện hợp đồng. Trong khi đó ngược lại về phía nhà thầu hoàn toàn không có sự bảo lãnh thanh toán 30% Hợp đồng khi triển khai thực hiện được 60 – 70 % khối lượng công việc.

Đồng với quan điểm trên, ông Dương Văn Cận – Phó Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam thẳng thắn nói, Luật xây dựng cần được sửa đổi, thực tế Luật đấu thầu “bắt chẹt” các nhà thầu. “Mặc dù, từ 2013 đến nay Chính phủ đã có nhiều Chỉ thị, đặc biệt là Chỉ thị số 23/CT-TTg Luật đầu tư công Chính phủ ngày 5/8/2014 quy định rất chặt chẽ là chấm dứt nợ đọng xây dựng cơ bản ngân sách Nhà nước từ 31/12/2014 và không giải quyết nợ đọng từ 1/1/2015 nữa nhưng nợ đọng vẫn hiện hữu. Rõ ràng Chỉ thị vẫn chưa đi vào cuộc sống, nhà thầu sống lay lắt chưa phá sản do chiếm dụng vốn của nhau” - Ông Cận ngán ngẩm

Theo ông Cận, việc Hiệp hội tổ chức Hội thảo nhằm gióng lên hồi chuông cảnh báo Nhà nước cần có chính sách thay đổi bảo vệ quyền lợi các nhà thầu. Được biết, Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam sẽ mời Uỷ ban Quốc hội, Uỷ ban kinh tế quốc hội, Vụ tín dụng Ngân hàng nhà nước và 3 Bộ liên quan là Bộ xây dựng, Bộ Tài chính và Bộ KH&ĐT tham dự Hội thảo.

Các tin khác