Ngành NH đang đẩy mạnh triển khai đề án thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2011-2015 bằng cách thúc đẩy dịch vụ thanh toán thẻ. Tuy nhiên, hoạt động này đang gặp nhiều vấn đề, từ bảo mật đến thu phí không theo quy định, đã gây ra không ít hạn chế cho dịch vụ này vì phản ứng người sử dụng.
Thẻ NH là phương tiện thanh toán đa dụng, tiện ích, đang được các NH chú trọng phát triển. Tính đến nay, cả nước có khoảng 64 triệu thẻ, trong đó thẻ ghi nợ chiếm 92,4%, thẻ tín dụng chỉ 3,6%.
Cùng với đó, các NH không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ bằng việc tăng khả năng thanh toán cho thẻ, thông qua phát hành thẻ đồng thương hiệu và đa ứng dụng. Cơ sở hạ tầng thanh toán thẻ được đầu tư với hơn 14.700 ATM và 122.000 POS, cùng hệ thống kết nối liên thông, đã tạo lập một mạng lưới chấp nhận thẻ chung cho các NH trên toàn quốc.
 |
Mua hàng thanh toán bằng thẻ tại Co.opmart. Ảnh: CAO THĂNG |
Tuy nhiên, dịch vụ thanh toán qua thẻ thời gian qua vẫn còn hạn chế, bởi ngoài lo ngại về công tác an ninh, bảo mật thẻ, chủ thẻ bị các điểm bán hàng thu thêm phí 1-3% khi cà thẻ qua máy POS. Thực ra khi NH liên kết với các đơn vị chấp nhận thẻ, điểm bán hàng, đã đưa ra các chính sách ưu đãi, hoặc chiết khấu khi mua hàng qua thẻ, nhưng nhiều điểm bán hàng vẫn thu phí người sử dụng.
Nhiều trường hợp NH không thể “bắt bẻ” được, bởi họ đã thỏa thuận với người mua hàng và ghi tổng giá tiền trong hóa đơn gồm tiền sản phẩm lẫn phí. Khi mua sắm và cà thẻ thanh toán, chủ thẻ sẽ trả tiền cho nhà phát hành thẻ bằng cách ký tên lên hóa đơn có ghi chi tiết của thẻ cùng số tiền, hoặc bằng cách nhập mật mã cá nhân.
Các hệ thống điện tử sẽ xác minh trong vòng vài giây tính hợp lệ của thẻ để kiểm tra hạn mức tín dụng của thẻ. Việc này được thực hiện bằng một đầu đọc thẻ kết nối vào NH thu nhận của người bán hàng. Sau đó, NH sẽ thanh toán và phụ thu phí từ cửa hàng. Do vậy, với trường hợp bị thu phí nếu khách hàng không chú ý hoặc không phản ánh, NH sẽ không nắm được.
Hội Thẻ Việt Nam cho biết khi NH tiến hành lắp đặt máy POS, các điểm chấp nhận thanh toán thẻ đều cam kết không thu phí đối với người dử dụng. Song vi phạm vẫn xảy ra và vẫn chưa có cơ sở cũng như chế tài cứng rắn nào để giải quyết vấn đề này. Với các trường hợp phát hiện điểm bán hàng thu phí người sử dụng, NH chỉ có thể giải quyết bằng cách thu hồi máy POS. Nhưng nếu vậy sẽ khiến hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt bị hạn chế. Đồng thời, giữa các NH đang có sự cạnh tranh gay gắt: NH này rút máy POS, NH khác lập tức sẽ lắp đặt máy máy khác.
Thực tế, đến thời điểm này thanh toán qua thẻ vẫn còn ì ạch. Theo thống kê hàng quý, trung bình 9 thẻ mới có 1 thẻ được giao dịch và trung bình mỗi quý, mỗi thẻ thanh toán chưa đến 500.000 đồng. Hồi tháng 11, NHNN đã yêu cầu các NHTM xử lý những cửa hàng thu phí khách hàng thanh toán POS, nhưng tình trạng này vẫn xảy ra.
Như vậy khi người sử dụng thẻ mất lòng tin sẽ quay lại sử dụng tiền mặt để không bị thu phí. Điều này không những đi ngược chủ trương thanh toán không dùng tiền mặt, mà còn khiến chức năng của thẻ trong thanh toán không được phát huy, làm tăng áp lực trong việc duy trì hoạt động, tiếp quỹ tiền mặt cho ATM và gây lãng phí chi phí đầu tư hệ thống máy POS. Vì vậy, rất cần có giải pháp để xử lý vấn đề một cách triệt để trong thời gian sớm nhất.
