Việc Đội chống buôn lậu Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ (Công an Hà Nội) bắt quả tang vụ mua bán trái phép 100.000 USD cùng hơn 8.000EUR ngày 14-4 vừa qua đã làm cho tình trạng giao dịch mua - bán USD trên thị trường tự do chùn bước. Đây là vụ mua bán ngoại tệ trái phép lớn thứ hai tại Hà Nội bị phát hiện.
Trước đó, tối 8-3, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ (Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm - Bộ Công an) đã bắt quả tang một vụ mua bán trái phép với số tiền hơn 390.000USD. Tang vật bị tịch thu, đối tượng vi phạm bị tạm giữ, đã cho thấy sự cương quyết lập lại trật tự, đưa thị trường ngoại tệ vào khuôn khổ của các cơ quan chức năng.
Tại TPHCM, tính đến đầu tháng 4, các cơ quan chức năng của thành phố đã bắt quả tang 22 đơn vị mua bán ngoại tệ trái phép, xử phạt 18 vụ với tổng số tiền phạt 960 triệu đồng; trong đó, có 2 vụ về bán ngoại tệ trái quy định, phạt tiền cả người bán và người mua.
Rõ ràng, triển khai thực hiện Nghị quyết 11 của Chính phủ về những giải pháp tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, những cuộc thanh tra, kiểm tra của NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố với các điểm kinh doanh và thu đổi ngoại tệ trái phép đã bước đầu đưa thị trường ngoại tệ dần ổn định. Tuy nhiên, dư luận vẫn nghi ngờ hiệu quả của những nỗ lực trên, bởi cứ sau một vụ mua bán ngoại tệ trái phép bị phát hiện, xử lý, thị trường ngoại tệ tự do chỉ tạm yên ắng vài ngày để sau đó sôi động trở lại.
Trong những ngày cuối tháng 3, đầu tháng 4, tại những điểm bán USD tự do trên đường Lê Thánh Tôn, quận 1, hay một số tiệm vàng trong khu vực quận 5, quận 10, TPHCM, việc mua bán ngoại tệ diễn ra gần như công khai. Tại những điểm, tiệm vàng này khách hàng muốn mua hoặc muốn bán các loại ngoại tệ với số lượng bao nhiêu cũng được đáp ứng ngay, mà không phải mất nhiều thời gian giải trình như khi mua ngoại tệ mặt tại các ngân hàng. Tại Hà Nội, việc mua bán ngoại tệ trái phép cũng diễn ra sôi động không kém.
Để ngăn chặn, dẹp bỏ thị trường mua bán ngoại tệ trái phép, theo tôi các giải pháp đưa ra cần phải đi từ gốc. Trong đó vai trò của Ngân hàng Nhà nước trong việc đề ra những giải pháp căn cơ, dài hạn cho thị trường để bình ổn thị trường ngoại tệ rất quan trọng. Thời gian qua việc quản lý thị trường ngoại tệ gần như bị buông lỏng, thói quen giao dịch, cất trữ USD trở thành tập quán của người dân.
Do vậy chấn chỉnh thị trường tự do cũng cần đi từ các giải pháp kinh tế như việc chống nạn USD 2 giá, tăng tiềm lực ngân hàng trong việc giải quyết những nhu cầu ngoại tệ chính đáng của người dân như chữa bệnh, du học, du lịch... Cùng với đó thành lập các điểm giao dịch ngoại tệ đủ điều kiện cấp phép hoạt động nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân cũng như doanh nghiệp.
Và điều không thể thiếu là các cơ quan có thẩm quyền cần mạnh tay hơn nữa trong quản lý thị trường ngoại tệ, không thể xem thị trường ngoại tệ là của Ngân hàng Nhà nước. Như vậy mới mong đưa nó vào khuôn khổ theo đúng pháp luật.
