Ổn định vĩ mô, kéo giảm lãi suất

(ĐTTCO)- 2016 được xem là năm thành công lớn trong điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng (NH) trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn. Năm 2017, theo Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng, chính sách tiền tệ tiếp tục được điều hành chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với các chính sách vĩ mô nhằm bảo đảm ổn định các cân đối vĩ mô và kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý.

Ổn định trong khó khăn 

Nổi bật trong bức tranh kinh tế năm 2016 của Việt Nam là kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, các cân đối lớn được bảo đảm; lạm phát được kiểm soát ở mức thấp (CPI tăng 4,74%); tăng trưởng GDP 6,21%, dù không đạt so với mục tiêu 6,7%, nhưng vẫn cao hơn mức trung bình của các nước đang phát triển ở châu Á (5,5%) và khu vực Đông Nam Á (4,5%). Đáng chú ý, dự trữ ngoại hối đạt 41 tỷ USD là mức dự trữ cao nhất từ trước đến nay.

 Đóng góp vào thành công chung của nền kinh tế, NHNN đã điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ để điều tiết tiền tệ hợp lý theo mục tiêu kiểm soát lạm phát; ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối; đảm bảo thanh khoản của các tổ chức tín dụng (TCTD), thị trường liên NH hoạt động thông suốt, tạo điều kiện thuận lợi để giảm lãi suất, hỗ trợ việc phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP)... Theo Thống đốc Lê Minh Hưng, ngay từ đầu năm ngành NH đã đứng trước áp lực rất lớn trong điều hành lãi suất, bởi mục tiêu tăng trưởng GDP Quốc hội, Chính phủ đề ra khá cao, nhu cầu vốn đầu tư tăng mạnh, phát hành TPCP lớn và dài hơn… Tuy nhiên, thay vì phải tăng lãi suất, nhưng đến cuối năm 2016 bình quân lãi suất cho vay giảm 0,5-1%. Đến cuối năm 2016, lãi suất cho vay phổ biến 6-9%/năm đối với ngắn hạn; 9-11%/năm đối với trung và dài hạn; đối với nhóm khách hàng tốt, lãi suất cho vay ngắn hạn 4-5%/năm.

Một nét đổi mới được ghi nhận ngay từ đầu năm 2016, NHNN đã triển khai cách thức điều hành tỷ giá mới theo hướng công bố tỷ giá trung tâm hàng ngày (thay cho tỷ giá bình quân liên NH) theo sát diễn biến thị trường trong và ngoài nước, nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ, găm giữ ngoại tệ, đã giúp thị trường trong nước hấp thụ tốt hơn các cú sốc bên ngoài. Việc điều hành linh hoạt này đã giúp thị trường ngoại hối khá ổn định trong suốt cả năm 2016, duy chỉ có biến động nhẹ vào cuối năm do yếu tố mùa vụ và ảnh hưởng tâm lý của việc USD tăng giá trên thị trường thế giới sau kết quả bầu Tổng thống Hoa Kỳ. Tuy nhiên, trong năm 2016 đồng Việt Nam chỉ mất giá khoảng 1,1-1,2%. “Chúng ta đã chủ động trong điều hành để giảm những tác động tiêu cực tới thị trường. Nếu bình thường các năm trước chúng ta can thiệp thị trường ngoại tệ rất mạnh để ổn định tỷ giá, nhưng năm nay mức độ can thiệp rất nhẹ. Nhu cầu mua bán ngoại tệ cuối năm có tăng nhưng cơ bản thị trường ngoại tệ vẫn ổn định” - Thống đốc chia sẻ.

Năm 2016, tăng trưởng tín dụng đi đúng định hướng đề ra và đạt khoảng 18,5%. Theo đó tín dụng tăng dần đều qua các tháng, không dồn vào cuối năm; cơ cấu tín dụng chuyển biến tích cực khi tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên; chất lượng tín dụng được quan tâm chỉ đạo của Chính phủ. Bên cạnh đó, NHNN đã chỉ đạo sát sao các TCTD trong việc tái cơ cấu, xử lý nợ xấu.

Phấn đấu kéo giảm lãi suất trung và dài hạn

Ông Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Chính phủ, nhận định: “Năm 2016 NHNN đã không để cú sốc nào xảy ra, điều hành tín dụng có mức tăng trưởng tốt, dự trữ ngoại hối tăng cao nhất với 41 tỷ USD. Năm 2017, trong điều hành chính sách tiền tệ quan trọng nhất vẫn là phải giữ được giá trị của đồng tiền Việt Nam. Nếu chú trọng quá vào việc cấp vốn cho tăng trưởng cũng sẽ có những mặt trái không lường trước được. Năm 2017 phải giải quyết căn bản các TCTD yếu kém, không thể để kéo dài mãi”.

Chính sách tiền tệ 2017 tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt nhằm ổn định các cân đối vĩ mô và kiểm soát lạm phát. Ảnh: LONG THANH

Theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, năm 2017 tình hình kinh tế thế giới được dự báo có nhiều diễn biến phức tạp. “Cục Dự trữ liên bang Hoa Kỳ (FED) tiếp tục tăng lãi suất 2-3 lần, nhiều nước cũng sẽ phá giá đồng tiền, nới lỏng chính sách tiền tệ, USD có xu hướng tăng giá” - Phó Thủ tướng lưu ý. Vì vậy, Chính phủ yêu cầu NHNN điều hành chính sách chủ động, linh hoạt, tăng trưởng tín dụng gắn với nâng cao chất lượng tín dụng, đặc biệt lưu ý về cơ cấu tín dụng, phấn đấu ổn định mặt bằng lãi suất và tiếp tục phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất, nhất là lãi suất cho vay trung và dài hạn.

“Trong điều kiện khó khăn như dự báo của năm 2017, giữ ổn định lãi suất là thành công rồi, nhưng cần cố gắng kéo giảm lãi suất cho vay trung và dài hạn để hỗ trợ cho tăng trưởng. Về điều hành tỷ giá, cần linh hoạt theo tín hiệu thị trường. Trong quý I-2017, NHNN được giao báo cáo Thủ tướng đề án chống đô la hóa và vàng hóa nền kinh tế. Do vậy cần có đề án hiệu quả để huy động vàng và đô la cho phục vụ kinh tế. Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia khuyến nghị năm 2017 cần nghiên cứu có một mức lãi suất cụ thể cho tiền gửi bằng ngoại tệ của dân cư, nhất là với tiền gửi dài hạn” - Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nêu rõ.

Chia sẻ về định hướng điều hành năm 2017, Thống đốc Lê Minh Hưng cho rằng, do áp lực mục tiêu tăng trưởng cao nên điều hành lãi suất cũng phải linh hoạt, đảm bảo ổn định được mặt bằng lãi suất cơ bản và cố gắng phấn đấu giảm được mặt bằng lãi suất trung và dài hạn như Chính phủ chỉ đạo, nhằm góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và thúc đẩy tăng trưởng. NHNN cũng sẽ theo dõi sát những biến động thị trường trong nước và quốc tế, dự báo kịp thời để có những giải pháp điều hành phù hợp nhằm ổn định thị trường ngoại tệ và tỷ giá. Về điều hành tín dụng, NHNN chủ trương kiểm soát quy mô tín dụng, phù hợp với chỉ tiêu định hướng, phù hợp với các mục tiêu cân đối vĩ mô, đảm bảo tín dụng an toàn, hiệu quả nhưng cũng tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn, hướng tín dụng vào lĩnh vực ưu tiên.