(ĐTTCO) - Nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy khối DNTN tuy quy mô nhỏ, nhưng một số ít vượt trội khu vực DNNN về hiệu quả đầu tư. Nếu thực sự muốn phát triển DNTN lớn mạnh về số lượng và chất lượng, góp phần tạo động lực tăng trưởng bền vững, tăng cường sức mạnh nội sinh của nền kinh tế, Nhà nước cần giúp họ vượt qua được 3 cái khó đang đè nặng.
Thứ nhất, DNTN ở nước ta đa số có quy mô nhỏ, dòng vốn đầu tư mở rộng dây chuyền và quay vòng rất ít, thậm chí gần như không có. Dù đã có nhiều chương trình hỗ trợ vốn nhưng chủ yếu là vốn ngắn hạn, trong khi để đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh đòi hỏi nguồn vốn dài hạn. Hệ quả là năng lực cạnh tranh để xuất khẩu sang thị trường nước ngoài hoặc tham gia vào mạng lưới sản xuất toàn cầu của khối DNTN yếu, giá trị gia tăng thấp do giá thành cao.
Thứ hai, DNTN thường chỉ dùng lao động phổ thông, lao động kỹ thuật cao gần như không có. Việc đào tạo lao động tại các DNTN chưa có tính hệ thống, chưa bảo đảm được nhu cầu phát triển. Trong khi đó, chưa có cơ chế tạo điều kiện để DNTN chủ động nâng cao chất lượng đào tạo nghề; hoặc mở rộng đào tạo nghề nhưng không có quy hoạch, không phù hợp với yêu cầu sử dụng của DN. Điều này đã làm cho năng suất lao động tại những DNTN không cao so với sự đầu tư, dẫn đến tình trạng có làm mà không thấy lãi.
Thứ ba, các DNTN hiện nay thường làm theo kiểu tự phát mà không hiểu biết về thị trường, cũng như không chủ động tìm hiểu về thị trường nên thường gặp rủi ro. Đôi khi họ còn phát triển theo kiểu xu thế, tức khi thấy DN nào làm được, có kết quả trong một lĩnh vực nào đó, nhiều DN khác cũng làm hùa theo. Do đó, sự phát triển của các DNTN không có quy hoạch, kế hoạch cụ thể, dẫn đến tình trạng chồng lấn, cạnh tranh và tất yếu là tất cả cùng bị thiệt thòi.
Vấn đề nóng bỏng nhất hiện nay là phải tạo điều kiện cho DNTN có thể tiếp cận được nguồn vốn dài hạn. Có như vậy, họ mới có cơ sở để phát huy thế mạnh, mở rộng hoạt động kinh doanh, có bước chuyển mạnh mẽ để tạo ra nhiều giá trị gia tăng, tận dụng cơ hội tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Đồng thời, cần hỗ trợ cho DNTN nâng cao chất lượng nguồn nhân lực bằng việc tạo yếu tố hỗ trợ họ quy hoạch, kế hoạch để trang bị công nghệ áp dụng kỹ thuật mới. Tuyên truyền đến DNTN những kinh nghiệm sản xuất, kinh doanh để họ tiếp cận với xu thế tiến bộ của thế giới và khu vực. Ngoài ra, Nhà nước cũng cần giúp họ có cơ hội tìm hiểu về văn hóa kinh doanh của các đối tác nước ngoài và các vùng miền trong nước.
