Câu chuyện về casino lại tiếp tục nóng lên tuần qua khi dự thảo nghị định được lấy ý kiến thẩm định. Sự phức tạp cùng nhạy cảm của vấn đề kinh doanh sòng bài lại được đề cập với hàng loạt băn khoăn: Việt Nam có cần hay cần bao nhiêu casino? Mở hay không mở cho người Việt Nam vào các casino?... Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đều có chung quan điểm phải hết sức thận trọng khi quy định các điều khoản hành lang pháp lý cho casino.
Tháo chốt đầu tư?
Kể từ lần trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) xem xét vào tháng 4 vừa qua, dự thảo lần này đã có những điểm mới, quan trọng, đáng chú ý. Đó là quy định cho phép người Việt Nam từ 21 tuổi trở lên có đầy đủ năng lực hành vi và tài chính có thể được vào chơi tại các điểm kinh doanh casino. Cụ thể, người Việt Nam từ 21 tuổi trở lên, nộp thuế thu nhập cá nhân thường xuyên bậc 3 (tương ứng thu nhập tối thiểu 15 triệu đồng/tháng) sẽ được phép chơi ở casino.
Với nhóm đối tượng không thường xuyên có thể chứng minh bằng tài sản bảo đảm (như sổ tiết kiệm…) tương ứng với mức thu nhập nêu trên. Theo lý giải của ban soạn thảo, việc đề xuất cho người Việt vào chơi tại các casino từ thực tế một bộ phận không nhỏ người Việt Nam đang mang tiền đi chơi casino tại nước ngoài, dẫn đến chảy máu ngoại tệ.
Khi Việt Nam cho mở thêm casino mới chỉ tính đến hiệu quả, chưa tính đến tác động xã hội hay sẽ phải cạnh tranh quyết liệt với các thị trường khác như Macau, Singapore, Campuchia. Cùng với đó các cơ sở hạ tầng sẽ phải đầu tư thêm, như sân bay tại Vân Đồn. Điều đó sẽ làm tốn kém không ít nguồn lực trong nước. GS.TS Nguyễn Mại |
Về điều kiện cấp giấy chứng nhận đầu tư khu dịch vụ, du lịch và vui chơi giải trí tổng hợp có casino, theo dự thảo, chủ đầu tư hoặc đối tác quản lý dự án phải có ít nhất 5 năm kinh nghiệm trong đầu tư, tổ chức, quản lý lĩnh vực này (dự thảo trước đó là 10 năm). Mức vốn cam kết vào dự án giữ nguyên như dự thảo trước đó, tức phải có tối thiểu 4 tỷ USD và nhà đầu tư phải chứng minh có đủ năng lực tài chính theo đúng cam kết.
Dự thảo cũng đề xuất mức xử phạt vi phạm hành chính trong kinh doanh casino tối đa 200 triệu đồng, kinh doanh casino khi chưa được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện; tổ chức kinh doanh không đúng địa điểm hay vượt số lượng máy chơi, bàn chơi.
Mặc dù vẫn còn là dự thảo, nhưng việc Bộ Tài chính đề xuất cho người Việt vào chơi casino đang được kỳ vọng tháo chốt hãm cho dòng đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực nhạy cảm này. Trong thực tế, cuộc đua ngầm để đầu tư casino ở Việt Nam chưa bao giờ chấm dứt, cho dù đã có nhà đầu tư lớn như Genting Berhard (Malaysia) bỏ cuộc ở dự án khu phức hợp nghỉ dưỡng Nam Hội An, Quảng Nam, hay MGM Resorts International (Hoa Kỳ) ở dự án Hồ Tràm, Bà Rịa - Vũng Tàu.
Kẻ đi sẽ có người đến. Dự án Nam Hội An đã tìm được đối tác mới Peninsula Pacific (Hoa Kỳ). Chỉ tính riêng dự án Vân Đồn (Quảng Ninh) đã có 6 nhà đầu tư đến tìm hiểu, gồm Genting Berhard, Las Vegas Sands (Hoa Kỳ), Phoenix Macau Tailoi (Macau), Quỹ đầu tư Westar (Australia), Casinos (Áo).
Hiện nay, cả nước có 7 doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh casino, trong đó có 5 dự án casino quy mô nhỏ tại Hải Phòng, Lào Cai, Đà Nẵng, Quảng Ninh và 2 dự án quy mô lớn tại Quảng Nam và Bà Rịa - Vũng Tàu. Có 2 dự án khu dịch vụ, du lịch và vui chơi giải trí tổng hợp có casino đã được Bộ Chính trị chấp thuận về chủ trương đầu tư, đang triển khai kêu gọi nhà đầu tư là dự án phát triển khu du lịch tổng hợp casino Phú Quốc, Kiên Giang và dự án khu du lịch tổng hợp có casino Vân Đồn, Quảng Ninh.
Có thực sự cần thêm casino
Kinh doanh sòng bài vốn là vấn đề nhạy cảm, nên dự thảo nghị định này nằm trong diện phải được cho ý kiến của UBTVQH. Qua vài lần thẩm định của Bộ Tư pháp, 2 lần xin ý kiến của UBTVQH, những băn khoăn vẫn dường như chưa dứt, trong đó câu hỏi lớn hơn cả là Việt Nam có thực sự cần thêm casino? Theo số liệu của Bộ Tài chính, với 7 casino được cấp phép, trong đó có 6 dự án đã hoạt động với tổng doanh thu năm 2012 đạt 930 tỷ đồng, nộp ngân sách khoảng 250 tỷ đồng. Còn theo tính toán của hãng tin Reuters, tiềm năng doanh thu casino của Việt Nam có thể đạt tới 3 tỷ USD/năm nếu điều kiện pháp lý được nới lỏng, cho người Việt vào chơi.
GS.TS Nguyễn Mại, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về hợp tác và đầu tư, nay là Bộ Kế hoạch - Đầu tư (KH-ĐT), Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài FDI, cho rằng với những dự án casino hiện nay số tiền nộp ngân sách không phải là lớn, vì thế nên xem xét có thực sự cần thiết mở rộng thêm loại hình kinh doanh này. Hiện nay, Việt Nam là một trong những điểm thu hút đầu tư nước ngoài khá tốt khi có mặt nhiều tập đoàn đa quốc gia lớn trên thế giới như Samsung, Intel...
Nền kinh tế chưa đi vào ổn định, khả năng quản lý còn hạn chế, kỷ cương pháp luật chưa được thực hiện nghiêm, việc cho phép mở casino cho người Việt Nam là mạo hiểm. Với đặc thù của Việt Nam và tình hình hiện nay, mở casino cho người Việt sẽ mất nhiều hơn là được, theo đó hàng loạt tệ nạn đi kèm như mại dâm, đòi nợ thuê, khuyến khích người có tiền bỏ vào may rủi hơn là đầu tư, kinh doanh. TS. Cao Sỹ Kiêm, |
Sau 25 năm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, tổng số vốn FDI đăng ký lũy kế đến nay đạt trên 240 tỷ USD. Tuy nhiên, chỉ có chưa đến 120 tỷ USD được thực hiện. Do vậy, có thêm một vài dự án casino tỷ USD đặt trong con số khoảng 120 tỷ USD chưa giải ngân là không lớn. Điều cần thiết là Việt Nam phải làm tốt hơn nữa để số vốn cam kết còn lại được giải ngân và đây là dư địa rất lớn để bổ sung cho tổng nguồn vốn đầu tư toàn xã hội. Trung Quốc, với thu nhập đầu người gấp 3 lần Việt Nam, GDP chỉ đứng sau Hoa Kỳ nhưng cũng không cho phép kinh doanh sòng bài tại đại lục.
“Có phải người dân Trung Quốc không thích đánh bài? Câu trả lời không phải như vậy. Biết người dân thích đánh bài nhưng họ không cho mở và nếu ai đánh bài chỉ có thể sang Macau hay ra nước ngoài chơi. Họ biết số chảy máu ngoại tệ lên đến hàng chục tỷ USD nhưng vẫn cấm, xử phạt nặng bởi việc cho phép có thể càng tạo điều kiện cho tham nhũng, tệ nạn bài bạc" - ông Mại nói.
Về việc Việt Nam có thực sự cần thêm các casino? Theo ông Phan Hữu Thắng, nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, phải cân nhắc kỹ các dự án casino. Bởi các dự án casino hiện đang hoạt động đều nhỏ lẻ, không mang lại hiệu quả lớn về kinh tế cho địa phương cũng như đất nước. Vấn đề cần quan tâm là xem xét, sắp xếp lại những dự án casino nhỏ lẻ.
Liên quan đến các dự án casino, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Bùi Quang Vinh từng cho biết đang chịu áp lực rất lớn khi rất nhiều tỉnh xin làm casino. Vì thế, dự thảo này nếu được thông qua có thể sẽ dẫn đến lạm phát casino, giống như bùng nổ các cảng biển, sân bay đã xảy ra. Số lượng các casino là bao nhiêu cũng là bài toán UBTVQH đặt ra nhưng chưa có lời giải từ phía cơ quan soạn thảo.
Hậu quả khó lường
Vấn đề được nhà đầu tư quan tâm khi tìm hiểu để kinh doanh casino ở Việt Nam là liệu Việt Nam có cho phép người trong nước vào sòng bài. Đó cũng là câu hỏi được một nhà đầu tư đặt ra với lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh khi làm việc về vấn đề này.
GS. Hà Tôn Vinh, chuyên gia cố vấn đầu tư cho khu phức hợp casino thuộc dự án Vân Đồn, cho biết nhà đầu tư không thiếu tiền, họ chỉ quan tâm đến việc có cho người Việt vào chơi hay không. Việc cho người Việt vào chơi là một bước đi đột phá, mở nút thắt cho nhà đầu tư sau nhiều tranh cãi. Điều quan trọng phải quản lý thế nào cho hiệu quả, phòng chống được các vấn đề tiêu cực có thể nảy sinh. Chẳng hạn như mức phí vào cửa cao hay quy định mức đặt cược cao sẽ giúp hạn chế người có thu nhập thấp tham gia.
 |
| Trung tâm trò chơi có thưởng tại The Grand - Hồ Tràm Strip. |
Ngược lại sự hồ hởi của nhiều nhà đầu tư nước ngoài và một số chuyên gia, nhiều tiếng nói khác cũng đều lên tiếng cảnh báo về việc cho người Việt vào chơi tại sòng bài. Tại phiên họp cho ý kiến về dự thảo nghị định này, ông Ksor Phước, Chủ tịch Hội đồng dân tộc Quốc hội, cho rằng Đảng và Nhà nước mới cho phép nghiên cứu, chứ không phải làm ngay.
Casino không phải là một ngành nghề được khuyến khích, bởi đó là trò thắng thì được, còn thua mất hết. Xã hội Việt Nam từ thời kỳ phong kiến đã xuất hiện cờ bạc mà nhiều gia đình điêu đứng, tệ nạn xã hội phát triển, không thể kiểm soát nổi. Bên cạnh đó, thu nhập bình quân đầu người tại Việt Nam mới khoảng 2.000USD/năm, nếu mở cơ chế cho người Việt Nam vào chơi, dù kiểm soát thế nào cũng vẫn có nhiều khe hở.
Về lập luận cho người Việt Nam vào chơi tại các sòng bài để tránh chảy máu ngoại tệ, theo nhiều chuyên gia điều này chưa hoàn toàn thuyết phục. Bởi lẽ, nếu không kiểm soát được vấn đề đánh bạc bất hợp pháp, trong khi mở casino để hợp pháp hóa hoạt động này càng tạo điều kiện cho những người ham mê bài bạc có dịp đốt tiền. Tác động xã hội của việc này sẽ rất lớn.
TS. Lê Đăng Doanh cho rằng cần xem xét lại lập luận cho rằng cấm đánh bài trong nước, người chơi sẽ sang Macau, Singapore hay Campuchia đánh bài, gây chảy máu ngoại tệ. Bởi đây là con dao hai lưỡi, cần phải biết sử dụng. Mặt khác, đặc thù của Việt Nam là tiêu dùng tiền mặt, khó chứng minh năng lực tài chính của người chơi nên dễ xảy ra những hậu quả khó lường.
