Tháng 5-2011, kim ngạch xuất khẩu nước ta ước đạt 7,5 tỷ USD, tăng gần 1% so với tháng trước; kim ngạch nhập khẩu khoảng 9,2 tỷ USD, tăng tương ứng hơn 3%. Nhu vậy nhập siêu tháng 5-2011 có thể đạt 1,7 tỷ USD, mức cao nhất kể từ đầu năm 2010 đến nay.
Xu thế nhập siêu tăng liên tiếp mấy tháng gần đây và đang ở mức rất cao cho thấy khả năng kiểm soát có hạn chế, làm ảnh hưởng đến ổn định vĩ mô, gây sức ép lên lạm phát, đặc biệt là phản ánh áp lực vào thị trường ngoại hối đang tương đối ổn định trong thời gian gần đây.
Lũy kế đến thời điểm này, kim ngạch xuất khẩu Việt Nam ước đạt xấp xỉ 34,74 tỷ USD, tăng 32,8% so với cùng kỳ năm ngoái; kim ngạch nhập khẩu tương ứng đạt gần 41,34 tỷ USD và tăng 29,7%. So với 5 tháng năm 2010, nhập siêu đến thời điểm này khoảng 6,6 tỷ USD đã tăng khoảng 19% so với cùng kỳ năm 2010.
Với mức nhập siêu cao hơn so với cùng kỳ, tăng trưởng rõ ràng cũng đang chịu bất lợi. Giá nhiều loại nguyên, nhiên liệu nhập khẩu tăng mạnh gây khó cho sản xuất trong nước và giảm sức mua tiền đồng.
Một dấu hỏi cũng cần nhắc đến trong hoàn cảnh này, khi tình hình kinh tế thế giới hiện nay còn khá ảm đạm, nhập siêu của Việt Nam tăng rất mạnh thể hiện điều gì? Phải chăng các nguồn tài sản dư thừa trên thế giới đang lấy Việt Nam làm điểm đến, hay điều này thể hiện cung trong nước yếu đi tạo cơ hội cho nhập khẩu?
Nhìn vào cơ cấu hàng hóa xuất, nhập khẩu, phía xuất khẩu, nhóm hàng nông, thủy sản; khoáng sản, nguyên liệu thô; hàng công nghiệp nhẹ gia công… của Việt Nam đang tận dụng thời cơ giá tốt. Nhưng ngược lại, giá xuất khẩu cùng được chuyển vào trong nước khiến mặt bằng giá thị trường nội địa liên tục dao động, thể hiện qua chỉ số giá tiêu dùng tăng cao nhiều tháng liền.
Phía nhập khẩu, các đầu vào quan trọng của sản xuất có mức tăng giá rất cao. Đáng chú ý là một số nguyên phụ liệu nhập khẩu phục vụ xuất khẩu đang có mức tăng giá cao hơn so với sản phẩm xuất khẩu liên quan.
Nhập khẩu ô tô có tốc độ tăng cao gấp hơn 2 lần mức tăng chung, trong khi máy móc, thiết bị và phụ tùng nhập khẩu chỉ tương đương phân nửa tốc độ tăng tổng kim ngạch. Diễn biến này cảnh báo một khả năng dòng tiền đang hướng vào các tài sản giá trị để ẩn náu trước lạm phát gia tăng. Ngược lại, những nguồn lực cho tăng trưởng dài hạn chưa ở điều kiện tích tụ.
Chỉ tính riêng thay đổi giá cả so với cùng kỳ, kim ngạch xuất khẩu tăng thêm khoảng 2,7 tỷ USD trên tổng số khoảng 8,6 tỷ USD chênh lệch kim ngạch xuất khẩu 5 tháng 2011 so với năm ngoái; nhập khẩu tương ứng là 2,8 tỷ USD so với 9,7 tỷ USD.
