Buôn lậu vũ khí hốt bạc: Chợ vũ khí trực tuyến

(ĐTTCO)- Bạn có phải là một chiến binh nổi dậy Syria cần súng trường tấn công do Hoa Kỳ sản xuất hay thậm chí một chiếc xe tăng không? Bạn có thể mua nó trên Telegram.
Chỉ cần 1 tin nhắn
Ở Syria, việc sở hữu một thứ vũ khí cần thiết cho cuộc nổi dậy chỉ đơn giản như việc ngồi nhắn tin điện thoại, theo một nghiên cứu hồi cuối năm ngoái của Foreign Policy (FP). Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) có thể đã rút lui, nhưng các chiến binh khác ở Syria đã buôn lậu hàng ngàn loại vũ khí trong các chợ đen, công khai đến mức có thể truy cập trên Telegram (một ứng dụng nhắn tin qua internet) để mua bán, bao gồm hàng chục loại súng trường của Hoa Kỳ và các bộ phận tên lửa chống tăng tương tự hệ thống tên lửa chống tăng CIA đã trang bị cho quân nổi dậy chống chế độ Bashar al-Assad.
Những chợ đen này đã thu hút hơn 5.000 người dùng và phục vụ cho những người mua và người bán chủ yếu ở tỉnh Idlib, phía Tây Bắc Syria. Tỉnh này vốn là nơi có nhiều nhóm phiến quân khác nhau, bao gồm các nhóm có khả năng được cung cấp vũ khí tiên tiến từ CIA, nhưng nhóm Hayat Tahrir al-Sham có liên quan đến al Qaeda là lực lượng mạnh nhất từ trước đến nay.
 Thị trường vũ khí Telegram hoạt động theo cách tương tự các chợ vũ khí truyền thông xã hội khác đã nổi lên trong những năm gần đây, bao gồm cả thị trường Facebook vũ khí ở Iraq và Libya. Facebook đã chính thức cấm bán vũ khí trên nền tảng của họ, nhưng các thị trường như vậy vẫn tồn tại trong các khu vực xung đột như Iraq.
Một số vũ khí do Hoa Kỳ sản xuất hiện đang có mặt trên các thị trường này có thể được đưa vào Syria trước đây như một phần chương trình đào tạo của Lầu Năm góc để huấn luyện và trang bị cho các chiến binh ở miền Bắc Syria chống lại IS. Chính quyền Barack Obama đã chấm dứt hỗ trợ này vào tháng 10-2015, sau khi các chỉ huy được Hoa Kỳ đào tạo bị bắt cóc và bị al Qaeda tước vũ khí ngay sau khi băng từ Thổ Nhĩ Kỳ sang Syria. Dù chương trình đã “chết”, nhưng vũ khí của Hoa Kỳ từ chương trình vẫn tiếp tục “sống” trong thị trường vũ khí bất hợp pháp. Tuy nhiên, vũ khí của Hoa Kỳ chỉ là một phần nhỏ trong số hàng ngàn vũ khí được các chiến binh Syria buôn bán trên thị trường đen trực tuyến qua ứng dụng nhắn tin Telegram.
Cầm trong tay danh sách số seri và hình ảnh đi kèm các loại vũ khí của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ được rao bán tại thị trường Syria, người phát ngôn cho Chiến dịch Inherent Resolve nói họ tin rằng vũ khí “có thể là một phần của chương trình đào tạo và trang bị Syria trước đây dùng để hỗ trợ lực lượng đối lập Syria”. Vào thời điểm chương trình 500 triệu USD bị đóng cửa, nó đã huấn luyện khoảng 150 chiến binh, nhưng thất bại trong việc tạo ra một lực lượng hiệu quả chống lại IS.
Những chợ đen trên một số ít kênh Telegram cho phép bất kỳ ai có liên kết đăng hình ảnh vũ khí để bán hoặc liên hệ với người bán. Họ giống như một chatroom, trong đó người bán đăng tải hình ảnh của vũ khí với một vài mô tả về mặt hàng, mức giá đề xuất, hoặc vị trí người mua có thể nhận vũ khí. Người mua có thể đăng yêu cầu công khai về vũ khí họ muốn mua hoặc nhắn tin trực tiếp cho người bán để thương lượng về giá và địa điểm giao nhận hàng.
Buôn lậu vũ khí hốt bạc: Chợ vũ khí trực tuyến ảnh 1 Quảng cáo tên lửa Manpads. 
Các chợ vũ khí Telegram ở Syria hoạt động như một loại phương tiện truyền thông xã hội. Nhiều giao dịch trên chợ diễn ra trong các khu vực nổi dậy, thiếu sự kiểm soát của chính phủ, và người mua-người bán ít khi phải giấu tên. Các thành viên thường đăng số điện thoại và địa điểm một cách công khai. FP đã khảo sát các địa điểm được đề cập trong các chợ, cho thấy phần lớn người dùng ở tỉnh Idlib, nơi nhóm Hayat Tahrir al-Sham có liên kết với al-Qaeda gần đây đã củng cố quyền lực của mình. Thủ phủ của tỉnh Idlib và thành phố Jisr al-Shughur là một trong những địa điểm được nhắc đến nhiều nhất.Thị trường súng cầm tay
FP cho biết có thể xác định 28 loại súng trường khác nhau - 17 khẩu biến thể súng trường M16, 9 khẩu M4A1, 1 khẩu loại M16A2 và 1 khẩu súng máy M249 Squad Automatic Weapon - được rao bán với số hiệu và số seri của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ. Giá những vũ khí này được người bán đăng dao động từ 900-3.500USD/khẩu. Các chợ cũng tổ chức quảng cáo cho một số vũ khí khác mang dấu hiệu của Bộ Quốc phòng nhưng không nhìn được số seri, hoặc chỉ nhìn thấy một phần, cho thấy nhiều vũ khí do Hoa Kỳ cấp có thể có sẵn.
Nhưng không chỉ có vũ khí của Hoa Kỳ. Các kênh này chạy quảng cáo cho một loạt súng trường tấn công từ khắp nơi trên thế giới, bao gồm súng trường tấn công AK-103 và AK-104 của Nga do Kalashnikov Concern chế tạo. FP ghi nhận 7 khẩu AK-103 và 4 khẩu súng trường AK-104 với số seri có thể nhìn thấy và chia sẻ chúng với cả Kalashnikov Concern và Bộ Quốc phòng Nga.
Trong một tuyên bố, Kalashnikov Concern từ chối cung cấp thông tin về vũ khí hoặc người mà họ đã bán. Người bán cũng quảng cáo súng trường tấn công M70 AK-pattern từ Zastava Arms của Serbia. FP đã liên lạc với Zastava để tìm hiểu thêm về vũ khí được quảng cáo trên các thị trường trực tuyến của Syria, nhưng công ty chuyển tất cả các câu hỏi cho Bộ Quốc phòng Serbia.
Bộ Quốc phòng Serbia nói với FP rằng Tổng cục Mua sắm và Bán hàng “chưa bao giờ bán súng trường tự động M70 của các nhãn hiệu đăng ký được yêu cầu”. Ngoài ra, thị trường Telegram có súng máy hạng nặng M02 Coyote 12.7mm. Các phóng viên từ Mạng lưới Báo cáo Điều tra Balkan và Dự án Báo cáo Tội phạm và Tham nhũng có tổ chức trước đó đã ghi nhận sự xuất hiện súng máy Coyote từ Zastava qua Ả Rập Saudi vào vào tay các phiến quân Syria.

Từ chất nổ tới tên lửa
Chất nổ là một trong những mặt hàng được bán sôi nổi trên các chợ đen trực tuyến. Sản phẩm được rao bán gồm bom tự chế và vật liệu nổ có thể gây ra các cuộc tấn công khủng bố bên ngoài Syria, đặc biệt mặt hàng đai tự sát được bán với giá chỉ 50USD. Những người bán hàng trên các chợ đen đã sử dụng thuốc nổ từ các vũ khí do Hoa Kỳ hoặc Nga đánh rơi trên các khu vực nổi dậy của Syria. Trong nhiều bài đăng, người bán cung cấp thuốc nổ được lấy từ những thứ từ bom chùm của Nga, cho phép người mua sử dụng nó vào các loại bom tự chế. Đối với những người có kỹ năng làm bom, thị trường quảng cáo một loạt chất nổ khác nhau, bao gồm cả túi nitrat ammonic được dán nhãn bởi Mert Global, một công ty của Thổ Nhĩ Kỳ. 
Máy bay không người lái thương mại đã nổi lên như những công cụ chiến tranh trong cuộc xung đột Syria. Chúng được sử dụng để quay lại các trận chiến để làm video tuyên truyền, hay thực hiện các nhiệm vụ trinh sát, và thỉnh thoảng phục vụ những vụ ném bom nhỏ, thả các vật liệu nổ như lựu đạn. Các chợ Telegram đã bán máy bay 4 cánh thương mại như loại Phantom 3 do DJI Trung Quốc sản xuất. Người bán cũng cung cấp số lượng hạn chế các xe bọc thép, như một chiếc tăng T-55 gỉ sét, phổ biến trong chế độ Assad và các lực lượng nổi loạn, với giá 150.000USD và một chiếc xe chiến đấu bộ binh BMP với giá 38.000USD. 
Các chiến binh ở Syria đã sử dụng các hệ thống phòng không di động do người sử dụng (Manpads) - tên lửa phòng không chống đạn - trong suốt cuộc chiến Syria, nhắm vào máy bay tầm thấp của chế độ Assad. Nếu chúng rơi vào tay của một tổ chức khủng bố, chúng sẽ thành một vũ khí đặc biệt nguy hiểm. Các chuyên gia kiểm soát vũ khí đã lo ngại rằng Manpads khi rơi vào tay tổ chức khủng bố có thể được sử dụng để tấn công các máy bay và các máy bay dân sự khác ở độ cao thấp hay máy bay tầm cao trong khi cất cánh và hạ cánh.
Ở các nước như Iraq và Libya, nơi Manpads dồi dào sau sự sụp đổ của chế độ của Saddam Hussein và Muammar al-Qaddafi, Hoa Kỳ đã cố gắng giảm rủi ro với các chương trình mua lại tên lửa này. Tại Syria, các học giả đã xác định ít nhất 8 loại Manpads hiện diện trong tay các nhóm nổi dậy kể từ khi cuộc chiến bắt đầu vào năm 2011. Matt Schroeder, một chuyên gia về Manpads tại Small Arms Survey, đã xem xét hình ảnh của 3 quảng cáo Manpads riêng biệt. 
(Còn tiếp)

Các tin khác