Thu phí kìm hãm kinh tế số

(ĐTTCO) - Ngày 26-7, Diễn đàn Kinh tế tư nhân (VPSF) tổ chức hội thảo chuyên đề kinh tế số với chủ đề: “Thúc đẩy thực thi chính sách để tạo đà nắm bắt Cách mạng công nghệ 4.0”. 
Thu phí kìm hãm kinh tế số
Đây là buổi họp nhằm chuẩn bị nội dung cho cuộc đối thoại với Thủ tướng diễn ra vào ngày 31-7 tới.
Xu thế kinh tế số

Dẫn số liệu của Forbes, ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Nhóm công tác Kinh tế số (VPSF), cho biết kinh tế số trên thế giới trong năm 2016 đạt khoảng 3.000 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 3,8% nền kinh tế toàn cầu, bao gồm cả những công ty có giá trị lớn hàng đầu thế giới như Apple, Google, Facebook, Amazon, Microsoft.
Tại Anh, kinh tế số chiếm 10% GDP. Còn khu vực ASEAN, kinh tế số đạt khoảng 150 tỷ USD, chiếm 6% GDP, dự báo 2020 tăng 17%/năm. Hiện khu vực ASEAN có tốc độ tăng trưởng internet lớn nhất thế giới với trên 700 triệu thiết bị di động, 260 triệu người sử dụng và đến năm 2020 sẽ nâng lên 480 triệu người.
Việc thực hiện chiến lược phát triển nền kinh tế số dự kiến giúp GDP của ASEAN tăng thêm 1.000 tỷ USD trong vòng 10 năm tới. Nhiều nước đang rất quan tâm đến kinh tế số, như Thái Lan thành lập Bộ Xã hội và Kinh tế Kỹ thuật số để thay thế Bộ Công nghệ Thông tin và Truyền thông; Malaysia đặt mục tiêu kinh tế số chiếm 17% tỷ trọng nền kinh tế…

Thế kỷ 21 đang được coi là kỷ nguyên kinh tế tri thức và kinh tế số và thực tế này đang diễn ra trên toàn thế giới. Với Việt Nam, năm 2016, thương mại điện tử đạt khoảng 900 triệu USD. Việt Nam đang có tiềm năng rất lớn để phát triển kinh tế số khi là số ít quốc gia có tốc độ người sử dụng internet thông qua công cụ smartphone với 60 triệu người dùng; quảng cáo trực tuyến năm 2016 đạt 390 triệu USD và 2020 dự kiến tăng gấp 3 lần, đạt 950 triệu USD…
Đây là những điều kiện quan trọng phát triển kinh tế số. Tuy nhiên, Việt Nam cũng đang đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ nhiều quốc gia Đông Nam Á khi họ có kế hoạch xây dựng quốc gia, thành phố thông minh và hướng tới sự phát triển kinh tế số. Thách thức của Việt Nam là chưa có cơ chế chính sách cụ thể cho các DN theo các mô hình kinh doanh mới, chưa thuận lợi cho các DN kinh tế số khi tham gia; các DN truyền thống sẽ cạnh tranh gay gắt với các DN theo mô hình kinh doanh mới, như Grab/Uber với taxi truyền thống; kinh tế số dựa trên nền tảng internet chứa nhiều nguy cơ về bảo mật, an toàn thông tin; thiếu nguồn nhân lực công nghệ cao.

Bất cập phí

Đề cập về những giải pháp để phát triển kinh tế số, theo ông Bùi Quang Ngọc, Phó Chủ tịchVPSF, cần bình đẳng các thành phần kinh tế khi tiếp cận các dự án công nghệ thông tin trong lĩnh vực sử dụng vốn nhà nước, không phân biệt thành phần kinh tế khi tham gia các chương trình tin học hóa cho khu vực công quyền. Bởi lẽ, hiện có một số dự án hạn chế sự tham gia với DN tư nhân. Bên cạnh đó cần bỏ thu phí viễn thông công ích.
Hiện nay, DN viễn thông đang phải đóng phí thương quyền vào ngân sách (0,5%/doanh thu) và phí viễn thông công ích (1,5% doanh thu) vào quỹ do Bộ Thông tin - Truyền thông quản lý và sử dụng. Điều này bất cập ở một số điểm, như sau khi nộp các nghĩa vụ thuế, phí với Nhà nước, việc đóng góp công ích nên xuất phát từ tính tự nguyện của DN, còn đóng góp dựa theo % doanh thu là không hợp lý. Bởi lẽ internet là hạ tầng kết nối của nền kinh tế số, của cuộc sống văn hóa, kinh tế, kỹ thuật, cần khuyến khích hỗ trợ thay vì nộp thêm phí.

Thực tế việc triển khai Nghị định 102/2009/NĐ-CP (về quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước) đang gặp nhiều bất cập. Theo yêu cầu việc lập dự án trung bình kéo dài 2 năm, nhiều dự án sau 3 năm vẫn chưa xong (do yêu cầu quá nhiều công việc, công đoạn cho việc lập dự án khi có đến 12 trang A4), nên việc chuẩn bị dẫn đến ngân sách tiêu không hết; các chủ đầu tư buộc phải lách các quy định, hoặc xé nhỏ dự án ra để lách…
Trong đó, bất cập lớn nhất của Nghị định 102 xuất phát từ những yêu cầu như quy định về xây dựng cơ bản với các yêu cầu về bản vẽ hoàn công, chỉ huy thi công tại hiện trường, thiết kế thi công, giải phóng mặt bằng, công tác xây lắp… Do đó, cần bãi bỏ Nghị định 102 và thay thế bằng các quy định theo đặc thù của công nghệ thông tin, đơn giản hóa các thủ tục chuẩn bị dự án, triển khai, nghiệm thu, đặc biệt đơn giản cho việc thuê hệ thống thông tin; bỏ thiết kế thi công và linh hoạt khi thay đổi phạm vi, chức năng…

Về vấn đề phí, ông Nguyễn Trung Chính cho rằng tên gọi là phí viễn thông công ích là để chia sẻ lợi ích cho cộng đồng và phí này phải thu từ lợi nhuận, vì thế việc thu trên doanh thu không khác gì thuế. Trong khi đó, dịch vụ internet là nền tảng hỗ trợ, sự phát triển kinh tế số cần khuyến khích đầu tư. Vì vậy nên bỏ khoản thu này.
Còn theo ông Nguyễn Hữu Hạnh, Phó Cục trưởng Cục Tin học hóa (Bộ Thông tin - Truyền thông), dự thảo sửa đổi Nghị định 102 đang được hoàn thiện. Trong đó, dự thảo sửa đổi đã rút ngắn nhiều bước và đơn giản hóa các nội dung. 

Các tin khác