TTCK: Bùng nổ sản phẩm mới

(ĐTTCO) - 2017 là năm được nhận định có nhiều thuận lợi cho thị trường chứng khoán (TTCK) khi hàng loạt sản phẩm mới sẽ ra đời. Cùng với đó là các chính sách mới cổ phần hóa, tái cấu trúc TTCK… hứa hẹn mang lại sự phát triển mới cho thị trường. Trao đổi với ĐTTC, ông VŨ BẰNG, Chủ tịch UBCKNN, cho rằng với các biện pháp đã triển khai, hứa hẹn năm 2018 TTCK Việt Nam sẽ là bức tranh đầy đủ với các loại thị trường được vận hành.

TTCK phái sinh sẵn sàng

PHÓNG VIÊN: - 2 tháng đầu năm, theo ông, đâu là những điểm nổi bật trên TTCK? 

Ông VŨ BẰNG: - Tính đến ngày 6-3, chỉ số VN Index đóng cửa ở mức 716,29 điểm, cao nhất trong vòng 10 năm, tăng 7,7% so với cuối năm 2016. Chỉ số HNX Index đóng cửa ở mức 86,55 điểm, tăng 8% so với cuối năm 2016. Mức vốn hóa thị trường đạt hơn 2,26 triệu tỷ đồng (tương đương 50,3% GDP), tăng 16% so với cuối năm 2016 và là mức cao nhất từ khi thành lập thị trường.

Thanh khoản thị trường cải thiện, giao dịch bình quân 1 phiên đạt 7.365 tỷ đồng, tăng 49% so với cùng kỳ năm 2016 và tăng 6,6% so với bình quân năm 2016. Tổng mức huy động trên TTCK 2 tháng đầu năm ước đạt 40.700 tỷ đồng, giảm 27% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng giá trị huy động vốn tháng 2 đã tăng 79% so với tháng 1.

 Hiện giá trị danh mục của nhà đầu tư nước ngoài đạt trên 18,4 tỷ USD - mức cao nhất từ trước đến nay, nếu tính cả lượng tiền sẵn sàng trên tài khoản gián tiếp gần 20 tỷ USD. Thời điểm cuối năm 2016, dòng vốn nước ngoài (FDI) vào đạt 1,2 tỷ USD, trong khi 2 tháng đầu năm nay khoảng 220 triệu USD (tăng 20% so với cùng kỳ năm 2016), cho thấy thị trường có sức hút nhất định đối với nhà đầu tư nước ngoài.

Riêng về hoạt động mua bán 2 tháng đầu năm, nhà đầu tư nước ngoài đã liên tục mua ròng trên cả thị trường cổ phiếu và trái phiếu, với giá trị lần lượt hơn 1.500 tỷ đồng và gần 6.000 tỷ đồng.

Những diễn biến tích cực nêu trên do Chính phủ tiếp tục quyết liệt trong việc cải thiện điều kiện kinh doanh, thúc đẩy cải cách và tăng trưởng kinh tế vĩ mô. Bên cạnh đó, tình hình kinh tế vĩ mô tiếp tục xu thế ổn định khi chỉ số toàn ngành công nghiệp tháng 2 ước tăng 15% so với cùng kỳ năm trước; chỉ số PMI đã tăng từ mức 51,9 điểm của tháng 1 lên 54,2 điểm tháng 2.

Kết quả này cho thấy các điều kiện kinh doanh đã cải thiện mạnh mẽ và là mức cao nhất từ tháng 5-2015. Hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết năm 2016 cũng đã có sự cải thiện hơn so với năm 2015, khi 92,4% doanh nghiệp có lãi, tổng tài sản tăng 16,4%, doanh thu và lợi nhuận tăng khoảng 10%...

- Một trong những vấn đề trọng tâm được UBCKNN đưa ra là việc triển khai các sản phẩm mới, đặc biệt là TTCK phái sinh. Thưa ông, hiện công tác chuẩn bị đến đâu và khi nào thị trường này được vận hành?

- Với TTCK phái sinh công tác chuẩn bị về khuôn khổ pháp lý cơ bản đã hoàn thành. Các Sở GDCK cũng đã hoàn thành quy trình lưu ký, giao dịch và hệ thống đã chạy thử giữa sở, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSD) và các tổ chức cung cấp dịch vụ; đồng thời chấp thuận 16 công ty chứng khoán có nguyện vọng tham gia cùng 6 ngân hàng và khả năng sẽ có 8-12 công ty được chấp thuận ban đầu.

HNX và VSD đã tích cực triển khai và dự kiến trong tháng 3 sẽ trình Chính phủ thời điểm mở cửa TTCK phái sinh. Đây là sự kiện quan trọng vì khi đó cấu trúc thị trường hoàn chỉnh hơn, tín hiệu với nhà đầu tư nước nước ngoài tốt hơn, thúc đẩy dòng vốn FDI. Có thể trong tháng 5, TTCK phái sinh sẽ mở cửa.

Chúng tôi đã báo cáo Bộ Tài chính để có chính sách thuế ưu đãi với TTCK phái sinh. Bởi giai đoạn này ngân sách đang rất khó khăn nhưng nếu chúng ta thu thuế không được nhiều cần tính toán miễn như thông lệ quốc tế, nhất là trong giai đoạn đầu. Theo đó chúng tôi kiến nghị miễn từ nay đến năm 2020.

Sau giai đoạn này tỷ lệ thu cũng thấp, từ đó khuyến khích phát triển. Về sản phẩm chứng quyền có bảo đảm (Covered warrant), Bộ Tài chính cũng đã ban hành thông tư hướng dẫn. Sở GDCK TPHCM (HOSE) đang tích cực phối hợp với VSD để triển khai hệ thống, quy trình… Chúng tôi đang khẩn trương và cố gắng tháng 9 sẽ triển khai.

Sở GDCK hợp nhất 

- Hiện nay các nhà đầu tư, thành viên thị trường quan tâm nhiều đến tái cấu trúc thị trường, đặc biệt là việc hợp nhất 2 sở. Ông chia sẻ gì về điều này?

 - Trong tháng 2, việc tái cấu trúc các tổ chức kinh doanh chứng khoán được tiến hành rất mạnh. Việc tái cấu trúc công ty chứng khoán đã giúp giảm số lượng xuống còn 85 công ty và hoạt động này đã được Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia đánh giá cao. Về an toàn tài chính, trong số các tổ chức kinh doanh chứng khoán, đã có 83 công ty đạt chỉ tiêu an toàn tài chính trên 180%.

Điều đó chứng tỏ chất lượng công ty chứng khoán đã nâng lên. Đây là yếu tố rất quan trọng cho việc triển khai các sản phẩm mới khi dự kiến năm 2018 sẽ tập trung tạo cơ chế cho việc bán khống; các dịch vụ thị trường như mua trước, bán sau; T+0… Trong bối cảnh đó, việc tái cấu trúc công ty chứng khoán vẫn là nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới.

Về hợp nhất 2 Sở GDCK, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ, Chính phủ thông qua và đã giao Bộ Tài chính hoàn tất việc này để trình phê duyệt đề án, sau đó ban hành quyết định. Trong thời gian qua, sau khi xem xét, cân nhắc đã thống nhất điều chỉnh lại mô hình của sở hợp nhất. Trước đây chúng tôi đề xuất là công ty TNHH 100% vốn nhà nước, HOSE, HNX là bộ phận nằm trong đó. Sở này có 2 sàn ở Hà Nội và TPHCM do 2 phó tổng giám đốc phụ trách.

Chúng tôi cũng sẽ tạo điều kiện cho sở có tính độc lập trong xem xét niêm yết, phát triển sản phẩm, công nghệ… Với mô hình này hạch toán phải phụ thuộc và quyền, đội ngũ lãnh đạo, nhân viên sẽ giảm đi.

Tuy nhiên, sau khi cân nhắc, Bộ Tài chính dự tính lại theo quan điểm làm sao trong giai đoạn đầu cố gắng đáp ứng một số mục tiêu như duy trì sự ổn định hiện nay, phát huy thế mạnh của các sở và địa phương.

- Việc định hướng phát triển thị trường trái phiếu thời gian tới ra sao, thưa ông?

- Vừa qua, UBCKNN đã trình Bộ Tài chính sửa thông tư về trái phiếu, trong đó có quy định các phương thức vay mua để làm sao tạo thanh khoản, thúc đẩy thị trường tốt hơn. Cùng với đó, Bộ Tài chính cũng đang tiến hành sửa nghị định về vấn đề này nhằm nới lỏng hơn các điều kiện, tạo cơ sở cho phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Hiện đề án trái phiếu doanh nghiệp cũng đang được UBCKNN triển khai tích cực và dự kiến tháng 5 trình Chính phủ, đồng thời triển khai hệ thống công nghệ và có thể sang năm 2018 sẽ mở thị trường. Lúc đó, bức tranh TTCK sẽ đầy đủ các loại thị trường và đi kèm với đó là các nghiệp vụ mới như bán khống, vay mua sẽ được áp dụng.

Bên cạnh đó, UBCK đã làm việc với Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về các vấn đề liên quan tới thẩm quyền của NHNN. Nếu tháo gỡ được những vướng mắc trong việc mở tài khoản của nhà đầu tư nước ngoài, các quỹ, dòng tiền quốc tế sẽ vào, hỗ trợ tỷ giá tốt hơn và khi TTCK hồi phục sẽ hỗ trợ việc tái cấu trúc hệ thống ngân hàng.

Năm 2017 dự báo TTCK sẽ có nhiều sản phẩm mới. Ảnh: LONG THANH

Chống giao dịch thao túng

- Hiện UBCKNN, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến cho dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi. Ông có thể cho biết những điểm mấu chốt của lần sửa đổi này?

- Việc trình thông qua và ban hành dự luật này dự kiến vào cuối năm 2018. Đến nay việc chuẩn bị đã sẵn sàng, trong đó có việc thuê chuyên gia quốc tế. Trong năm nay và năm sau chúng tôi tập trung vào việc này và dự kiến đây là Luật Chứng khoán thế hệ thứ hai tiếp cận với các thông lệ quốc tế…

Theo đó, luật lần này sửa đổi, mở rộng phạm vi, khái niệm chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu, chứng khoán phái sinh, chứng khoán khác…) theo quy định của Bộ Tài chính và thông lệ quốc tế. Trong đó có những sản phẩm tưởng không thuộc chứng khoán nhưng khi chứng khoán hóa, trở thành sản phẩm tài chính, tức sản phẩm chứng khoán.

Trước đây, khi trình Quốc hội dự thảo có đưa thông lệ quốc tế vào, khó giải thích nên đã loại bỏ để dành cho dự luật sau này. Chính vì thế, trong quá trình thực hiện có nhiều lỗ hổng vì nằm ngoài phạm vi điều chỉnh của luật. Khi mở rộng sẽ có điều kiện đưa thêm sản phẩm mới thuận lợi hơn.

Các điểm bổ sung tiếp theo liên quan đến phát hành, chào bán, chào mua công khai sẽ phải thay đổi; quản trị công ty, công bố thông tin sẽ tiếp cận mạnh hơn chuẩn quốc tế; luật hóa chứng khoán phái sinh… Một trong những điểm bổ sung khác trong luật là dự thảo đã đề xuất tăng thẩm quyền của UBCKNN để có thể tiếp cận được email, tài khoản…

Đây là điểm mấu chốt nhất vì nếu không tiếp cận dòng tiền sẽ khó phát hiện được giao dịch thao túng, thâu tóm. Chúng tôi không gọi đây là thẩm quyền điều tra mà chỉ là đề xuất tăng thêm quyền, từ đó phát hiện, đánh giá rồi chuyển cơ quan điều tra tốt hơn.

- Xin cảm ơn ông.