Dù cho quá trình thi công có khiến một số đoạn đường xảy ra ùn tắc, kẹt xe hay phải thay đổi lộ trình, nhưng chắc chắn với những người dân TP HCM thì niềm hân hoan và sự mong chờ về tuyến tàu điện ngầm đầu tiên này còn lớn hơn.
Metro số 1 cán đích 2020
Theo báo cáo của Ban Quản lý Đường sắt đô thị TPHCM, tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) có tổng chiều dài 19,7km, gồm 2,6km đi ngầm và 17,1km đi trên cao; với 14 ga, gồm 3 ga ngầm, 11 ga trên cao và depot Long Bình tại quận 9.
Tổng mức đầu tư 236.626 triệu yen, tương đương 54.006 tỷ đồng, vốn vay từ ODA của JICA 209.168 triệu yen (tương đương 48.515 tỷ đồng) và vốn đối ứng từ ngân sách TP 5.491,6 tỷ đồng). Thời gian thực hiện năm 2007-2020. Đến nay, dự án đã triển khai thực hiện 3 hợp đồng xây lắp và 1 hợp đồng mua sắm thiết bị theo hình thức hợp đồng tổng thầu EPC; gói thầu còn lại (hệ thống CNTT) sẽ triển khai thiết kế kỹ thuật trong năm nay.
Cụ thể, gói thầu số 1a (đoạn ngầm từ nhà ga Bến Thành đến ga Nhà hát TP), hiện đã hoàn thành di dời cây xanh (đợt 1) khu vực Công viên 23/9, di dời các công trình tiện ích cấp nước DI200 trên đường Lê Lợi và đã bàn giao mặt bằng.
Nhà thầu Liên danh Sumitomo Mitsui - Cienco4 đã thực hiện rào chắn khu vực công trường thi công, đang tiến hành khảo sát và lập thiết kế bản - vẽ thi công, bắt đầu thi công một số hạng mục phụ trợ. Dự kiến gói thầu hoàn thành cuối năm 2020.
Gói thầu 1b (đoạn ngầm từ Nhà hát TP đến ga Ba Son), hiện nhà thầu Liên danh Shimizu - Meada đang triển khai thi công tại ga Nhà hát TP, ga Ba Son và hầm đào hở sau ga. Khối lượng thực hiện tổng thể đạt 41%. Riêng với nhà ga Nhà hát TP tiến độ đạt 60%, còn ga Ba Son tiến độ đạt 40%.
Gói thầu số 2 (xây dựng đoạn trên cao và depot chiều dài 17,1km từ ga Ba Son đến địa bàn tỉnh Bình Dương) nhà thầu Liên danh Sumitomo - Cienco 6 (Nhà thầu SCC) đang triển khai thi công cơ bản xong kết cấu phần dưới, phần trụ của 17 phân đoạn cầu cạn, 5 cầu đặc biệt và 11 nhà ga. Khối lượng tổng thể đến nay đạt khoảng 65%. Dự kiến hoàn thành gói thầu năm 2020.
Gói thầu số 3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray và bảo dưỡng) hiện đã thực hiện đạt khoảng 12% khối lượng công việc theo hợp đồng; phê duyệt 7/11 hồ sơ thiết kế kỹ thuật hệ thống phụ (viễn thông, thu vé tự động, đầu máy toa xe, tiếp điện trên cao, cửa chắn ke ga, thiết bị depot và nhà xưởng). Nhà thầu Hitachi cũng đang triển khai thực hiện thiết kế chế tạo một số hệ thống phụ đã được phê duyệt.
Thông tin từ Ban Quản lý Đường sắt đô thị TPHCM, cho biết đơn vị đang tập trung triển khai và phối hợp chặt chẽ với các đơn vị tư vấn, nhà thầu thi công đẩy nhanh tiến độ thực hiện tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) để hoàn thành vào cuối năm 2020, cũng như các dự án metro còn lại trong thời gian sớm nhất.
Trong quá trình triển khai thi công các tuyến metro các đơn vị luôn chú trọng chất lượng và đảm bảo an toàn lao động. Liên quan việc thu hút hành khách sau khi các tuyến metro hoàn thành đưa vào sử dụng, đơn vị sẽ tập trung nghiên cứu để đưa ra giá vé mang tính cạnh tranh với các loại phương tiện khác (xe gắn máy, xe buýt) phù hợp với thu nhập của người dân, tăng tiện ích phục vụ hành khách trên các tuyến metro, kết nối các nhà ga metro…
Đua nước rút
Ngoài tuyến metro số 1, dự án tuyến metro số 2 giai đoạn 1 (Bến Thành - Tham Lương) đi qua các quận 1, 3, 10, 12, Tân Bình, Tân Phú cũng đang được gấp rút thực hiện. Hiện tại, UBND các quận dọc tuyến đã ban hành thông báo thu hồi đất và cam kết tháng 6-2017 sẽ bắt đầu bàn giao mặt bằng.
Tuyến metro số 2 có tổng mức đầu tư hơn 1,3 tỷ USD, hợp vốn từ 3 nhà tài trợ, gồm 540 triệu USD từ Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB); 313 triệu USD từ Ngân hàng Tái thiết Đức (KfW) và 195 triệu USD từ Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB). Giai đoạn 1 tuyến này dài 11,3km đi qua các quận 1, 3, 10, 12, Tân Bình và Tân Phú. Trong đó có 9,3km đi ngầm với độ sâu trung bình 18m. Tổng số hộ ảnh hưởng trên toàn dự án 679 hộ dân.
Đối với tuyến metro số 5 giai đoạn 1 (ngã tư Bảy Hiền - cầu Sài Gòn), đến nay UBND TP đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án. Về nguồn vốn đầu tư dự án, công tác đánh giá hồ sơ của các nhà thầu tham gia gói thầu tư vấn thiết kế khung kỹ thuật (FEED) đã hoàn tất và đã được Ban Quản lý Đường sắt đô thị chuyển cho ADB.
Đối với công tác tuyển chọn tư vấn quản lý dự án sử dụng vốn vay của Chính phủ Tây Ban Nha, hiện nước này đã có công hàm chấp thuận chủ trương bổ sung nhiệm vụ thẩm tra thiết kế FEED vào gói thầu tư vấn quản lý dự án (PMC).
Các dự án metro chuẩn bị đầu tư khác như tuyến nhánh sân bay Tân Sơn Nhất (tuyến 4b-1) có chiều dài 2km (từ sân bay Tân Sơn Nhất đến Công viên Hoàng Văn Thụ ) bao gồm 2 nhà ga ngầm, tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 250 triệu USD. Đến nay tư vấn SAMBO đã thực hiện xong nghiên cứu tiền khả thi. Dự án đang chờ chấp thuận của phía Hàn Quốc (thông qua Ngân hàng KEXIM) để triển khai thực hiện nghiên cứu khả thi.
Đối với tuyến metro số 5 giai đoạn 2 (ngã tư Bảy Hiền - bến xe Cần Giuộc mới), dự án hỗ trợ kỹ thuật lập nghiên cứu tiền khả thi và nghiên cứu khả thi cho tuyến này (sử dụng vốn hỗ trợ kỹ thuật không hoàn lại của Chính phủ Hàn Quốc) đang được triển khai bởi Liên danh KOICA F/S Team. Hiện Ban Quản lý Đường sắt đô thị cùng tư vấn lập hồ sơ đề xuất dự án trình UBND TP xem xét để gửi Bộ Kế hoạch - Đầu tư (KH-ĐT) trước khi trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
UBND TPHCM cũng đã có kiến nghị Bộ KH-ĐT xem xét, lựa chọn dự án tuyến đường sắt đô thị số 3a (Bến Thành - Tân Kiên) được sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi; trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Tổng mức đầu tư dự án dự kiến 62.000 tỷ đồng.
Tuyến đường sắt này được kết nối với tuyến đường sắt đô thị số 1, sẽ hình thành tuyến đường sắt đô thị xuyên tâm nối Bến xe Suối Tiên - trung tâm TP (Bến Thành) - Bến xe Miền Tây, tạo sự thuận tiện cho hành khách và nâng cao hiệu quả đầu tư cho tuyến đường sắt đô thị số 1. Đồng thời tạo sự kết nối liên thông 3 trung tâm vận chuyển hành khách lớn của TP: Bến xe Miền Đông mới - trung tâm TP (Bến Thành) - Bến xe Miền Tây khi các tuyến được đầu tư xây dựng hoàn thành.
Dự án được chia thành 2 đoạn thực hiện. Đoạn Bến Thành - Bến xe Miền Tây dài 9,7km với điểm đầu kết nối với các tuyến đường sắt đô thị số 1, số 2 tại Nhà ga Bến Thành, quận 1 và điểm cuối tại Bến xe Miền Tây. Đoạn Bến xe Miền Tây - Tân Kiên dài 10,1km với điểm đầu là Bến xe Miền Tây và điểm cuối là ga Tân Kiên.
Ngoài ra, TPHCM cũng quy hoạch xây dựng trung tâm thương mại ngầm 45.000m2 trong phạm vi tầng ngầm BI của Nhà ga Trung tâm Bến Thành, kéo dài khoảng 500m dọc theo đường Lê Lợi về hướng nhà ga Nhà hát TP. Vừa qua, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh đã có chỉ đạo đồng ý về sự cần thiết triển khai dự án trung tâm thương mại ngầm này.
Theo đó, Phó Thủ tướng giao UBND TPHCM nghiên cứu phương án vay lại toàn bộ nguồn vốn ODA để triển khai dự án. Trên cơ sở đó, làm việc với các Bộ KH-ĐT, Xây dựng, Tài chính để thống nhất phương án phù hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
