Nhà ở xã hội: Thiếu cung, khó thủ tục

Phát triển nhà ở xã hội (NoXH) là chủ trương đúng đắn để tạo điều kiện cho người thu nhập thấp có cơ hội tạo lập chỗ ở. Tuy nhiên việc triển khai vẫn rất chậm, đặc biệt việc hỗ trợ lãi suất cho đối tượng vay mua NoXH đang gặp nhiều khó khăn.

Dự kiến trong năm 2013 TPHCM sẽ hoàn thiện và đưa vào sử dụng 3.000 căn hộ NoXH. Đến thời điểm này TP đã bàn giao được gần 300 căn. Như vậy, còn chưa đến 2 tháng nữa là hết năm 2013, TP phải hoàn thành 11 dự án để đạt chỉ tiêu kế hoạch đề ra.

Kế hoạch xa hơn, TP đặt chỉ tiêu từ nay đến năm 2015 có thêm 17.500 căn hộ NoXH với 1,3 triệu m2 diện tích sàn. Nghe qua có vẻ lớn nhưng con số này còn khá khiêm tốn so với nhu cầu. Bởi chỉ riêng cán bộ, giáo viên ngành giáo dục - đào tạo, qua khảo sát đã có 20.000 trường hợp có nhu cầu mua, thuê NoXH.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội BĐS TPHCM, hiện cung NoXH vẫn còn quá thấp so với nhu cầu thực tế của người dân. Bởi số lượng thống kê trên chỉ tập trung 150.000 cán bộ công nhân viên của TP, trong khi lực lượng cán bộ trung ương đóng trên địa bàn và người thu nhập thấp rất đông.

Ngoài ra, mỗi năm TPHCM có 50.000 cặp kết hôn mới. Mới đây, Nghị định 71 Chính phủ cũng bổ sung người nghèo đô thị cũng là đối tượng thuộc diện thụ hưởng NoXH.

Một dự án NoXH đang được xây dựng. Ảnh: TRÀ GIANG

Không chỉ dự án chậm triển khai, việc hỗ trợ cho vay từ gói 30.000 tỷ đồng cũng không như kỳ vọng. Với lãi suất 6%/năm trong 10 năm, đây là cơ hội tốt giúp người lao động tiếp cận vốn vay lãi suất ưu đãi. Nhưng gói này đến nay cả nước mới giải ngân được 3%.

Riêng TPHCM chỉ có 210 người được ký hợp đồng vay với giá trị 120 tỷ đồng và chỉ giải ngân được 49 tỷ đồng. Bên cạnh đó, TP cũng mới chấp thuận chủ trương chuyển đổi 4 khu nhà ở thương mại (NoTM) sang NoXH.

Phần lớn dự án chuyển đổi từ NoTM sang NoXH được tham gia vay vốn gói 30.000 tỷ đồng là những dự án mới, phải đến năm 2015 mới có sản phẩm, trong khi rất nhiều dự án đang xây dựng dở dang sẵn sàng bán lỗ không được xét cho chuyển sang NoXH. Điều này không chỉ đi chệch hướng Nghị quyết 02 mà còn làm lãng phí nguồn lực xã hội, không tạo sự công bằng giữa các doanh nghiệp.

Một trong những nguyên nhân khiến nguồn cung NoXH không như kỳ vọng là thiếu quỹ đất. Theo ông Nguyễn Thanh Toàn, Phó Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc (QH-KT) TPHCM, hiện nay chỉ những dự án NoTM 10ha trở lên mới giành 20% diện tích để xây dựng NoXH.

Sở này đề nghị TP xem xét, kiến nghị Trung ương bỏ quy định này để những dự án nhỏ hơn cũng phải đóng góp quỹ đất phát triển nhà cho người thu nhập thấp. Hiện nay Sở QH-KT đang cùng với Sở Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) rà soát lại quỹ đất công để xem xét khu đất nào không còn phù hợp với quy hoạch sẽ kiến nghị TP cho xây dựng NoXH.

Ngoài ra, thay vì bỏ 20% quỹ đất tại dự án, doanh nghiệp sẽ kiếm quỹ đất khác hay đóng bằng tiền, quỹ nhà. Như vậy sẽ đồng bộ hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật. Sở cũng kiến nghị quy định NoXH không chỉ cao 6 tầng mà có thể làm cao hơn để tận dụng quỹ đất. Ông Nguyễn Văn Thanh, Trưởng phòng Quản lý sử dụng đất (Sở TN-MT), cho biết qua rà soát toàn bộ dự án trên địa bàn TP giai đoạn 2001-2010 có trên 150 dự án đã bồi thường dở dang hoặc xong nhưng do thiếu vốn. Do đó cần kêu gọi doanh nghiệp tham gia làm NoXH.