Gạch không nung khó tiêu thụ

Người dân không mặn mà

Theo ghi nhận tại nhiều cửa hàng bán VLXD ở địa bàn các tỉnh Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, sản phẩm vật liệu không nung hầu như ít bán được và cũng rất hiếm nguồn hàng. Nếu người sử dụng có nhu cầu phải đặt hàng các cửa hàng mới lấy về bán. Sản phẩm được nhiều người mua nhất vẫn là thạch cao dùng để làm trần nhà, còn các sản phẩm như gạch block, gạch bê tông nhẹ lâu lâu mới có người hỏi mua.

Chị Lê Thị Xuân Ái, nhân viên bán hàng tại cửa hàng VLXD Quốc Thành, phường Tân Xuân, thị xã Đồng Xoài, Bình Phước cho biết: “Cửa hàng VLXD của chúng tôi hoạt động đã hơn 6 năm, chủ yếu bán các loại VLXD nung, còn gạch không nung chúng tôi không bán do rất ít người mua”.

Trong khi đó, các nhà thầu xây dựng cũng cho biết hiện nay rất ít công trình xây dựng dân dụng được sử dụng gạch không nung.

Kỹ sư xây dựng Nguyễn Như Ngọc, đang giám sát thi công một công trình tại phường Long Bình, TP Biên Hòa (tỉnh Đồng Nai), chia sẻ: “Cánh thợ hồ thời gian qua rất ngại xây gạch không nung, vì gạch này không dùng bay xây (công cụ của thợ xây dựng) chặt được, một số chủng loại còn phải dùng thiết bị hỗ trợ, trong khi với gạch đất sét nung nếu cần 1/2 hoặc 1/3 viên thợ sẽ dùng bay xây chặt rất tiện. Khối lượng viên gạch không nung cũng lớn và nặng hơn gạch nung nên chi phí vận chuyển cũng cao hơn. Vì thế, tại nhiều công trình xây nhà, khi thợ xây đề xuất xây bằng gạch không nung, chủ nhà không tin tưởng, cho rằng đây là loại gạch tương đối mới mẻ, thời gian kiểm nghiệm chưa lâu, nên chưa biết độ bền vững của nó như thế nào”. 

Đi tìm nguyên nhân khiến người tiêu dùng ở Đông Nam bộ chưa mặn mà với gạch không nung, dù loại vật liệu xanh này có nhiều ưu điểm, được Nhà nước khuyến khích sử dụng, chúng tôi được biết do tâm lý của các “thượng đế” vốn quen sử dụng các loại gạch nung truyền thống. Thói quen này đã tồn tại hàng chục năm nay, nên việc thay đổi không dễ thực hiện trong ngày một, ngày hai.

Bên cạnh, do một số doanh nghiệp (DN) còn chạy theo lợi nhuận trước mắt, đã đưa các sản phẩm gạch không nung chưa đủ tiêu chuẩn ra thị trường. Do sản xuất không đủ tiêu chuẩn nên một số công trình sử dụng gạch không nung đã xảy ra hiện tượng co ngót, rạn nứt hoặc tường bị thấm... Điều này đã khiến người tiêu dùng không mặn mà với sản phẩm gạch không nung. 

 Doanh nghiệp cần được hỗ trợ

Phát triển sản xuất và sử dụng gạch không nung là xu hướng tất yếu của ngành công nghiệp xây dựng hiện đại. Chính phủ đã phê duyệt chương trình phát triển VLXD không nung thay thế gạch đất sét nung đến năm 2020 chiếm 40% sản lượng VLXD. Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 567/QĐ-TTg ngày 28-4-2010 và Chỉ thị 10/CT-TTg ngày 28-11-2012 về tăng cường triển khai chương trình sản xuất, sử dụng VLXD không nung và hạn chế sản xuất, sử dụng gạch đất sét nung.

Mục tiêu của chương trình là hạn chế đến mức thấp nhất sử dụng tài nguyên đất sét, nhiên liệu hóa thạch, giảm ô nhiễm môi trường trong sản xuất gạch đất sét nung; ưu tiên chọn những công nghệ tiên tiến, phù hợp, có khả năng cơ giới hóa và tự động hóa cao, giảm lao động thủ công; sử dụng tối đa nguồn phế thải của các ngành công nghiệp như tro, xỉ, đá mạt; phát triển các loại vật liệu xanh, công trình xanh…

Ông Trần Đình Thắng, Giám đốc điều hành CTCP Đại Hồng Sơn, TP Bà Rịa, cho biết lợi thế của VLXD không nung DN nào cũng hiểu, nhưng do các chính sách ưu đãi đối với DN sản xuất gạch không nung còn nhiều hạn chế, thậm chí gây khó khăn cho DN. Thí dụ, khi đầu tư máy móc, dây chuyền sản xuất, làm các thủ tục để được hỗ trợ, DN phải tự mày mò nghiên cứu, đi lại nhiều lần giữa các cơ quan liên quan. Khó khăn nữa là vấn đề vốn.  

Ông Phạm Đức Quý, Trưởng phòng Kinh tế và VLXD, Sở Xây dựng Bà Rịa - Vũng Tàu, thừa nhận dù khả năng cung cấp VLXD không nung trên địa bàn tỉnh chưa đáp ứng nhu cầu sử dụng, nhưng các nhà đầu tư vẫn chưa mặn mà bỏ vốn đầu tư sản xuất VLXD không nung trong thời điểm hiện nay.

Mặc khác, nhiều chủ đầu tư dự án còn lúng túng trong việc sử dụng VLXD không nung vào công trình xây dựng. Cho đến nay, toàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu mới có 5 DN đầu tư sản xuất VLXD không nung với sản lượng không nhiều. Sự thiếu hụt về nguồn cung buộc các chủ đầu tư dự án phải tìm mua VLXD không nung tại các tỉnh lân cận. 

Thông tư 09/2012/TT-BXD của Bộ Xây dựng đã quy định rất rõ tỷ lệ sử dụng gạch không nung đối với các công trình và từng giai đoạn cụ thể. Thực tế thời gian qua, công tác thanh, kiểm tra giám sát về việc thực hiện quy định này chưa chặt chẽ, sâu sát, dẫn đến những công trình theo quy định phải sử dụng VLXD không nung, nhưng khi thiết kế, thẩm định, cấp phép, các cơ quan chức năng vẫn không đưa vào yêu cầu bắt buộc; đến khâu nghiệm thu, quyết toán lại tiếp tục cho qua.

Đó là nguyên nhân không nhỏ khiến VLXD không nung vẫn chưa được phổ biến rộng rãi trên thị trường, ngay cả khi nhận được nhiều chính sách khuyến khích.