Cần thay đổi tư duy làm kinh tế

(ĐTTCO) -Trong những năm gần đây, khi Trung Quốc dần đi lên trong chuỗi giá trị, đồng thời thị trường phải đối mặt với các thách thức về chi phí lao động, thuê đất và lạm phát, Việt Nam đang chứng kiến một làn sóng dịch chuyển sản xuất. Bằng chứng là hiện đang có nhiều thương hiệu lớn đặt nhà máy sản xuất tại Trung Quốc, dần di chuyển tới Việt Nam, có thể kể đến như Samsung, LG, Intel…

(ĐTTCO) -Trong những năm gần đây, khi Trung Quốc dần đi lên trong chuỗi giá trị, đồng thời thị trường phải đối mặt với các thách thức về chi phí lao động, thuê đất và lạm phát, Việt Nam đang chứng kiến một làn sóng dịch chuyển sản xuất. Bằng chứng là hiện đang có nhiều thương hiệu lớn đặt nhà máy sản xuất tại Trung Quốc, dần di chuyển tới Việt Nam, có thể kể đến như Samsung, LG, Intel…

Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) lựa chọn Việt Nam như điểm đến lý tưởng để mở rộng quy mô sản xuất, xây dựng thêm nhiều nhà máy ở các khu công nghiệp lớn để tận dụng nguồn nhân công giá rẻ, hưởng lợi từ các chính sách kinh tế của Việt Nam và các hiệp định thương mại tự do (FTA) đa phương. Những thương hiệu bán lẻ đã nổi danh trên thế giới như Shop&Go, Circle K, Family Mart và không bao lâu nữa là 7Eleven, cũng thâm nhập thị trường Việt Nam.

Làn sóng dịch chuyển đơn hàng, cũng như nguồn vốn đầu tư nước ngoài mạnh mẽ đã khiến sản lượng xuất khẩu của Việt Nam tăng trưởng đáng kể. Theo số liệu của Trading Economics, kim ngạch xuất khẩu từ đầu năm 2016 đã tăng lên 7,6%, đạt mức 14,6 tỷ USD vào tháng 1. Trong vòng 5 năm trở lại đây, kim ngạch xuất khẩu Việt Nam đã tăng gấp 2 lần. Điều đó cho thấy Việt Nam đang  từng bước trở thành điểm đến của các nhà nhập khẩu quốc tế, mở ra cơ hội cho hàng loạt DN cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu.

Song song với những cơ hội đến từ một nền kinh tế đang đi lên, DN Việt Nam cũng đối mặt với nguy cơ bị lấn át ngay trên sân nhà. Tính đến năm 2016, khối DN FDI chiếm tới trên 70% lượng hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Nhiều thương hiệu Việt Nam đã bị các ông lớn nước ngoài thâu tóm hoàn toàn, cho thấy DN nội địa dần mất đi vị thế trong lĩnh vực bán lẻ. Những DN lớn trong nhiều ngành như bánh kẹo, nước giải khát, sữa… cũng bị đe dọa rơi vào tay DN nước ngoài. Trong Bảng xếp hạng Top 500 DN tăng trưởng nhanh nhất Việt Nam do Vietnam Report công bố mới đây, cho thấy tỷ trọng của khối DN FDI đang tăng dần, đặc biệt tốc độ tăng trưởng của khối DN này trong giai đoạn 2012-2015 đã vượt tốc độ tăng trưởng của khối DN tư nhân, đạt mức tăng trưởng kép (CAGR) trung bình 46,07%.

Trước thực tế này, DN Việt muốn tồn tại và phát triển cần thay đổi tư duy làm kinh tế. Theo đó, bên cạnh mục tiêu về tăng trưởng và lợi nhuận, phải đặt mục tiêu phát triển lâu dài, bền vững. Để có thể cạnh tranh với DN FDI, DN nội địa cần có năng lực xuất khẩu, đặc biệt ở những ngành hàng thế mạnh như hàng dệt, may, giày dép các loại. So với các DN FDI, DN dệt may Việt Nam chỉ có khả năng gia công (CMT) hoặc mua nguyên liệu, bán thành phẩm (FOB), nên chưa tham gia được vào chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu. Chỉ khi có năng lực thiết kế, chủ động tìm nguyên liệu và đi theo mô hình cung cấp sản phẩm hoàn chỉnh (ODM) và đa dạng về mẫu mã, DN mới có thể tạo giá trị gia tăng lớn, đồng thời cạnh tranh với những thương hiệu xuất khẩu khác. Thương hiệu thời trang của người Việt như An Phước, là nhà cung cấp đầu tiên của Pierre Cardin Paris tại Việt Nam, cũng ra đời từ một xưởng gia công nhỏ và trở thành một nhà xuất khẩu đình đám.

Mặt khác, có những lĩnh vực DN Việt Nam có tiềm năng xuất khẩu lớn do sản phẩm độc đáo, có lợi thế cạnh tranh với thị trường quốc tế như thủ công mỹ nghệ, song lại thiếu năng lực làm tiếp thị (marketing) và xúc tiến bán hàng. Việc đầu tư cho đội ngũ bán hàng với trình độ chuyên môn cao và năng lực giao tiếp ngoại ngữ, đồng thời tìm đến các kênh quảng bá về sản phẩm như những nền tảng trực tuyến của Global Sources, Alibaba, các hội chợ thương mại thường niên trong nước và tại Trung Quốc, Đức… là rất cần thiết.

Vì thế, để không còn phụ thuộc vào việc khai thác triệt để nguồn tài nguyên thiên nhiên, tăng vốn đầu tư và thâm dụng lao động, mục tiêu tăng trưởng của DN phải đồng nhất với mục tiêu phát triển kinh tế của cả nước, tức đảm bảo sử dụng tài nguyên, năng lượng hiệu quả, nâng cao chất lượng đời sống con người, đặc biệt là người lao động.

(Hà Nội)

Các tin khác